6 Parti Lideri, Yeni Parlamenter Sistemi Açıkladı
Türkiye'yi tek adam sisteminden kurtarıp güçlendirilmiş parlamenter sisteme götürmeyi vadeden 6 partinin lideri bir araya geldi.
Ahlatlıbel'de ilk kez birlikte verdikleri fotoğraf Türkiye'nin gündemine oturan liderler, 28 Şubat'ın 25. yıl dönümünde güçlendirilmiş parlamenter sistem önerilerini açıklayacak.
Ankara Bilkent Otel'de bir araya gelen liderler, basına kapalı olarak gerçekleştirecekleri görüşmenin ardından parlamenter sistem önerilerini ilan edecek.
Güçlendirilmiş parlamenter sistem bildirisi için partilerin yöneticileri ve il başkanları da geldi. 6 farklı partiden gelen üyeler, tek bir salonda birbirleriyle coşkulu bir şekilde muhabbet ediyor. Partililer için protokol haricinde karışık bir şekilde oturma düzeni oluşturulmuş.
TamgaTürk muhabirinin aktardığına göre, liderlerin basına kapalı görüşmesine herhangi bir milletvekili de alınmadı.
Salonda parti bayrakları liderlerinin fotoğrafları yerine sadece Türk bayrağı ve Atatürk'ün fotoğrafı var.
Otele gelen liderler içerisinde basına açıklama yapan tek lider, Meral Akşener oldu. Akşener, basın mensuplarına "Tekrar söyleyeyim: Hayırlı olsun!" diye konuştu.
Toplantıya, İYİ Parti ve CHP üst yönetimi birlikte katıldı. Toplantıya katılan isimler arasında İYİ Parti İstanbul İl Başkanı Buğra Kavuncu ve Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu da yer aldı.
Buğra Kavuncu, "Ankara'da, #YarınınTürkiyesi'nin inşasında çok önemli bir rol oynayacak toplantıdayız. Hava çok olumlu. Burada gördüğüm; coşku, heyecan, umut!" sözleriyle Twitter üzerinden heyecanını dile getirdi.
Deva Partisi Genel Başkanı Ali Babacan ve Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu da gelmesiyle 6 parti lideri bir araya geldi.
6 Parti Lideri, Salona Aynı Anda Giriş Yaptı
Ortamda coşkulu bir hava hakim. Toplantıda yoğun güvenlik önlemleri var. Toplantı, İstiklal Marşı okunarak başladı.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, "Savaşa hayır diyerek sözlerime başlamak istiyorum. Toplumu en geniş yelpazede temsil eden 6 siyasi parti olarak bizler tarihi bir çalışma için bir araya geldik. Yarının Türkiyesi'ni inşa etmek için hazırladığımız Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni'nde istişareyi ve uzlaşmayı esas alarak yoğun bir çalışma gerçekleştirdik. Bilindiği üzere Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne 16 Nisan 2017 referandumu ile geçilmiştir. Türkiye siyasi tarihinin en kritik anayasa değişikliklerinden biri olmasına rağmen referandum süreci 15 Temmuz darbe girişimi ardından ilan edilen olağanüstü hal şartlarında ilan edilmiştir." diyerek sözlerine başladı.
Anayasadaki Tarafsızlık Yemini Hiçe Sayıldı
Muharrem Erkek, sözlerine anayasdaki tarafsızlık yeminin yok sayılmasına vurgu yaparak devam etti. Erkek, "Bu dönemde demokrasinin asli gereği olan çoğulculuk ve uzlaşma ilkeleri yok sayılmış. Anayasa değişikliği geniş toplum kesimleriyle, siyasi partilerle, STK'larla, barolarla müzakere edilmemiştir. İki partinin genel başkanının belirlediği dar bir komisyon tarafından hazırlanan bu anayasa değişikliği, komisyonda 41 gün gibi kısa bir sürede kabul edilmiştir. Devletin bütün imkanları "evet" kampanyası için seferber edilmiş, STK'ların toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakları bile kısıtlanmıştır. Bu sistemde anayasadaki tarafsızlık yeminine rağmen parti genel başkanlığı ile devlet ve hükümet başkanlığı tek kişinin şahsında birleşmiş, partili cumhurbaşkanı ülkenin sorunlarını daha da derinleştirmiştir. HSK, cumhurbaşkanına tanınan doğrudan ve dolaylı atama yetkileriyle yürütmenin vesayetine girmiş, partili cumhurbaşkanı bağımsız ve tarafsız yargıyı yok etmiştir. Bizler geçmişin dar kalıplarını da reddediyoruz. Geçmişin tecrübelerinden istifade ederek, geçmiş uygulamaların ortaya çıkardığı vesayetçi uygulamalara bir daha imkan vermeyecek yeni bir sistemi inşa etme kararlılığındayız." diye konuştu.
"Seçim Barajını Yüzde 3'e Düşüreceğiz"
Deva Partisi Genel Başkan Yardımcısı, Mustafa Yeneroğlu, "Masum insanların öldürülmesine hayır diyerek başlamak istiyorum," sözleriyle Ukrayna'daki Rus işgaline gönderme yaparak başladı. Yeneroğlu, seçim barajının yüzde 3'e düşürüleceğini açıkladıktan sonra "Siyaset finansmanını şeffaflaştıracağız. Seçim döneminde yapılan tüm harcamaların kamuoyuna açıklanmasını sağlayacağız," sözleriyle konuşmasına devam etti.
Yeneroğlu, yüzde 1 oy alan partiler hazine yardımından faydalanabileceğini ve torba kanun uygulamasına son verileceğini söyledi. Cumhurbaşkanının veto yetkisinin yalnızca bir uyarı mahiyeti taşıyan geri gönderme yetkisiyle sınırlandırılacağını ve Kesin Bütçe Komisyonu Başkanının ana muhalefet partisinden olacağını belirtti. Yeneroğlu, yeni sistemde meclis soruşturması için gereken yeter sayıları düşürüleceğini ve bütçe hakkının devredilmezliğini tesis edileceğini sözlerine ekledi. Yneroğlu, "Başbakan ve hükümet hakkındaki gensorular, yapıcı, kurucu güvensizlik oyu şartına bağlanacak," dedi.
Cumhurbaşkanı Görev Süresi 7 Yıl Olacak
Tarihi Bilkent Deklarasyonu'nda söz hakkı alan bir diğer isim, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp oldu.
Şahinalp de sözlerine "Savaşa hayır!" diyerek başladı. "Cumhurbaşkanı görev süresi 7 yıl olacak." diyen Şahinalp, cumhurbaşkanının yalnız 1 dönem için seçilebileceğini vurguladı. "Cumhurbaşkanının partisiyle ilişiği kesilecek, aktif siyasette bir daha görev alamayacak. Cumhurbaşkanının sadece temsili nitelikte yetkileri olacak. Tüm yetki, siyasi sorumluluğu taşıyan başbakan ve bakanlar kurulunda olacak. Cumhurbaşkanı, hükümeti kurma görevini en çok sandalyeye sahip partinin liderine verecek. Geçerli sürede hükümet kurulamazsa sandalye sayısına göre diğer parti liderlerine görev verilecek. " sözleriyle yeni sistemde cumhurbaşkanlığı ile ilgili öngörülenleri açıkladı.
Şahinalp, sözlerine yapıcı güvensizlik oyu ile ilgili konuşarak devam etti. "Hükümet kurulurken basit çoğunluk, hükümet düşürülmesi için ise üye tam sayısının salt çoğunluğu aranacak. Gensoru ile hükümetin düşürülmesi, yeni hükümetin salt çoğunlukla güvenoyu almasına bağlanacak." dedi. Buna göre yeni sistemde Türkiye, asla hükümetsiz kalmayacak; hükümet krizi olmayacak.
Cumhurbaşkanı ya da bakanlar kurulunun tek başına OHAL ilan edemeyeceğini söyleyen Şahinalp, bu kararın cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan bakanlar kurulu tarafından alınacağını ve OHAL kararının TBMM onayına tabi olacağını kaydettive sözlerine şöyle devam etti:"OHAL süreleri kısaltılacak. OHAL rejiminin keyfi yönetime dönüşmemesi için OHAL KHK'ları, hukuk sistemimizden çıkarılacaktır."
Bülent Şahinalp, başbakanlık makamı ile ilgili ise şunları söyledi: "Başbakanlık, TBMM üyeleri arasından belirlenecek. Cumhurbaşkanı en çok yetkiye sahip partiye hükümet kurma yetkisi verecek. Başbakan ve bakanlar, TBMM'ye karşı sorumlu olacak."
Çoklu Baro Uygulaması Son Bulacak
Tarihi deklarasyonda söz alan diğer bir isim, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün oldu. Üstün, "Çoklu baro uygulamasına son vereceğiz," dedi. Üstün, sözlerine şu cümlelerle devam etti: "AYM'nin yetkileri genişletilecek. Bireysel başvuru hakkı kapsamı genişletecek. AYM'de iptal davası açma hakkına sahip olanların sayısı artırılacak. AYM üyelerinin dörtte üçü hukukçu olacak. AYM üyelerinin Meclis tarafından, Danıştay, Sayıştay, Yargıtay, TBB ve üniversiteler arası kurul tarafından belirlenen 3 katı kadar aday içerisinden 2/3 nitelikli çoğunlukla seçilmesini sağlayacağız. 3 üye ise cumhurbaşkanı tarafından seçilecek. "
Ayhan Sefer Üstün, YSK'nin hukuken yüksek mahkeme olarak nitelendirileceğini açıkladı. YSK'nin iki daireye ayrılacağını; yargısal görevi olan kurulun yüksek mahkeme olarak çalışıp idari kurulun kararlarını denetleyeceğini açıkladı.
"Demokratik Bir Türkiye'yi İnşa Etmeye Kararlıyız"
İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem de sözlerine "Savaşa hayır!" diyerek başladı. Erdem'in konuşmasının ana temasında kadın-erkek eşitliği ve insan hakları yer aldı.
Bahadır Erdem, "Başta ifade ve basın özgürlüğü olmak üzere tüm özgürlüklerin güvence alındığı, kadın-erkek eşitliğinin tesis edildiği demokratik bir Türkiye'yi inşa etmeye kararlıyız." dedi. Ötekileştirme hissi uyandıran tüm uygulamaları kaldıracaklarını söyleyen Erdem, konuşmasına şu sözlerle devam etti: "İlkokul birinci sınıftan itibaren, derslere 'temel insan hakları' ve 'kadın-erkek eşitliği' derslerini koyacağız. İfade özgürlüğü; Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatları gereğince şiddete teşvik, nefret söylemi ya da kişilik haklarına saldırı durumları dışında sınırlandırılmayacaktır."
Temel hak ve özgürlüklerin aidiyet gözetmeksizin güvenceye kavuşturulacağını belirten Erdem, başta ifade ve basın özgürlüğü olmak üzere tüm özgürlüklerin garanti altına alındığı, özgür ve demokratik bir Türkiye'yi inşa etmeye kararlı olduklarını vurguladı. Erdem, yarının Türkiye’sinde kadına yönelik şiddetle etkin şekilde mücadele edileceğini ve şiddetin önlenmesi adına uluslararası sözleşmelerin ve ulusal mevzuat hükümlerinin etkili şekilde uygulanacağının altını çizdi.
Mülakata Son Verilecek, Yazılı Sınav Esas Alınacak
Tarihi Bilkent Deklarasyonu'nda söz alan son isim, Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya oldu. Kaya, mutabakatın kamu yönetimi ve siyasi etik bölümü ile ilgili konuştu.
Kaya, kamu yönetiminde eşitlik, tarafsızlık, liyakat, hukuka uygunluk ve şeffaflık ilkelerinin hakim kılınacağını açıkladı. Tüm kamu kurumlarının, fonksiyon ve etkinliklerinin gözden geçirlerek ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden yapılandıracağını söyleyen Kaya, paralel bütün kurum ve kurulların faaliyetlerine son verileceğini kaydetti. Kamu yönetiminde kadın yöneticilerin sayısının artırılacağını ve kamu görevine alınmada her kademede liyakat ve eşitlik ilkelerinin hâkim kılınacağını söyledi. Kaya, mülakat uygulamalarına son verileceğini ve yazılı sınav sonuçlarının esas alınacağını açıkladı ve şu sözlerle konuşmasına devam etti: "YÖK'ü kaldırılacağız. Öğretim üyelerinin kendi üniversitelerinin rektörünü seçmesine imkân sağlayacağız," diye konuştu.
Kaya'nın vurguladığı diğer bir önemli konu ise yolsuzlukla etkin bir şekilde mücadele etmek oldu. Kaya, "Yolsuzlukla ilgili mevzuatı, Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu’nun tavsiye kararlarıyla tam uyumlu hale getireceğiz." dedi. Kamu İhale Kanunu'nun yenileneceğini söyleyen Kaya, "İhale mevzuatını tek kanunda düzenleyeceğiz. Kamu alımlarında ve ihalelerde rekabeti ortadan kaldıran, ihaleyi istisna keyfiliği kural haline getiren, yolsuzluğun kapısını açık tutan istisna ve muafiyet hükümlerini kaldıracağız," dedi.
6 Parti Lideri, İmzalar İçin Masada
6 muhalefet partisinin genel başkanları, mutabık kaldıkları "Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem" metnine imzalarını attı.
Toplantı sonunda basın mensuplarına metnin tamamı dağıtıldı.