ABD: Mısır ve İsrail ile Anlaşma Konusunda Türkiye'den Bazı İşaretler Gördük
ABD'nin eski Türkiye Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, ABD'nin Mısır, İsrail ve Türkiye arasında bir anlaşmayı memnuniyetle karşılayacağını ifade ederek, "Bu konuda özellikle Türkiye tarafında bazı işaretler gördük. Joe Biden yönetimi de bunu destekler" dedi.
ABD'nin eski Türkiye Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, ABD'nin Mısır, İsrail ve Türkiye arasında bir anlaşmayı memnuniyetle karşılayacağını ifade ederek, "Bu konuda özellikle Türkiye tarafında bazı işaretler gördük. Joe Biden yönetimi de bunu destekler" dedi.
Amerika'nın Sesi'nin haberine göre, İngiltere'deki Türkiye Çalışmaları Merkezi tarafından düzenlenen panelde ABD-Türkiye ilişkilerini yorumlayan Jeffrey, Orta Doğu'da İsrail'le Arap ülkeleri arasında normalleşme anlaşmalarının sonrasında ABD'nin Mısır, İsrail ve Türkiye arasında bir anlaşmayı memnunlukla karşılayacağını ifade etti. Jeffrey, "Bu konuda özellikle Türkiye tarafında bazı işaretler gördük. Joe Biden yönetimi de bunu destekler" dedi. Başkan Joe Biden'ın öncelikli olarak bu konuya yönelmesinin ihtimal dahilinde olduğunu belirten Jeffrey, bunun nedenini "Çünkü şu anki durum bizim bölgedeki tüm ittifak sistemimize gölge düşürüyor" dedi.
S-400 sorunu ve ilişkilerde gerilim
Jeffrey, ABD ve Türkiye arasındaki ikili ilişkilerin bozulmasının nedenleri arasında Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi satın almasının yanında ABD'nin PKK'nın uzantısı olan YPG'ye ve bu yapıyı da içinde barındıran Suriye Demokratik Güçleri'ne destek vermesine işaret etti.
Türkiye'nin 2017'den bu yana ABD'nin Suriye'nin kuzeyinde bulunma gerekçesinden şüphe duymaya başladığını ifade eden Jeffrey, Türkiye'nin ABD'nin SDG'yi baskı unsuru olarak kullanmasından ve daha büyük bir planı olmasından endişe ettiğini vurguladı. Bu şüphelerin gerçeği yansıtmadığını söyleyen Jeffrey, ancak Erdoğan'ın ve ekbinin buna inandığını, ilişkilerin de bu nedenle zorlaştığını söyledi.
Jeffrey, ABD'nin S-400 hava savunma sisteminin Türkiye tarafından satın alınmasını istememesinin nedenleri olarak bu sistemin Suudi Arabistan, Hindistan ve Mısır tarafından da satın alınmasından duyulan endişeyi, ayrıca F-35 programının önemli bir ortağı olan Türkiye'nin Rus hava savunma sistemini satın almasının Rusya'nın F-35'ler açısından güvenlik tehdidi oluşturabileceği kaygısını öne çıkardı.
Türkiye için bir diğer anlaşmazlık konusunun Fethullah Gülen'e verilen sığınma hakkı olduğunu belirten Jeffrey, Gülen'in Türkiye'ye iade edilememesinin ardında yatan yasal zorunlulukları Erdoğan'a anlatmanın çok zor olduğunu kaydetti.
"Türkiye NATO ittifakı için çok önemli"
Türkiye'nin NATO ittifakı içindeki önemine vurgu yapan Jeffrey, Soğuk Savaş'ın sonunda ABD ve NATO'nun dikkatinin Türkiye'nin yakın çevresine yöneldiğini söyledi. Jeffrey, Balkan Savaşları, Karadeniz civarındaki askıya alınmış sorunlar; Dağlık Karabağ, Abhazya, Kırım, Afganistan, Orta Doğu, Filistin, Suriye ve Irak'ın birer kırılma noktası olduğunu belirtti.
Türkiye'nin bu bölgelerde tarihi boyunca çıkarları ve güçlü geleneksel bağları olduğunu hatırlatan Jeffrey, Türkiye'nin gerek doğusundaki Kürecik Radar İstasyonuyla gerekse IŞİD'e karşı düzenlenenler dahil birçok operasyonda kullanılan İncirlik Üssü'yle, Bosna'da, Afganistan'da krizlere müdahale edilmesinde NATO operasyonlarına büyük yardımı olduğunu ifade etti.
Jeffrey, Türkiye'nin ABD ve NATO politikası için Avrasya'da çok merkezi konumda olduğunu ifade etti ve bunun Türkiye'yle ilişkilerin önemli bir eksenini oluşturduğunun altını çizdi. Orta Doğu'ya erişimde Türkiye'nin coğrafi olarak hayati olduğuna dikkat çeken Jeffrey, ancak Türkiye'nin Batı ittifakında sorun teşkil eden bir konuma geldiğini söyledi.
"Herhangi bir ülke NATO'dan çıkabilir, ama çıkartılamaz"
Türkiye NATO'dan çıkabilir mi şeklindeki soruya Jeffrey, "Herhangi bir ülke NATO'dan çıkabilir, ama çıkartılamaz" şeklinde yanıt verdi. Türkiye'nin NATO'dan çıkmasının çok ciddi sonuçları olacağını belirten Jeffrey, Afganistan'daki, Balkanlar'da ve Karadeniz'deki NATO operasyonlarına verdiği destek düşünüldüğünde, Türkiye'deki NATO üsleri ve ABD üsleri düşünüldüğünde bunun çok kötü olacağını ifade etti.
Jeffrey, "Daha da kötüsü Türkiye'nin sadece NATO'dan ayrılması değil başka ittifaklar kurması olur, bu da NATO'nun kurulmasından bu yana başına gelen en kötü darbelerden olur" cevabını verdi.
ABD, Türkiye'nin 'insan hakları sicilinden' endişeli
ABD'de de Türkiye algısında değişiklik olduğunu belirten Jeffrey, Demokratlar'ın Türkiye'nin insan hakları sicili konusunda endişelerini hatırlattı. Jeffrey, bu olumsuz havada Rum ve Ermeni lobisinin, İsrail lobisinin desteğinin Mavi Marmara'dan sonra ortadan kalkmasının, Irak işgalinin hızla sonuca varmamasından TBMM'den geçmeyen tezkerenin sorumlu tutulmasının etkisi olduğunu kaydetti.
Jeffrey, ayrıca Erdoğan'ın Orta Doğu'da Katar'ın müttefiki olarak Müslüman Kardeşler'in nüfuz elde etme kampanyasını desteklediği görüşünün de hâkim olduğunu belirtti.