Acil Durumlarda Kullanılması Gereken İstisnai Hüküm, Neredeyse Her İhalede Kullanılmış
Kamu İhale Kanunu'nda yer alan istisnai 21-b hükmünün, acil durumlarda kullanılması gerekirken, araç kiralama ve gezi düzenleme dahil her ihalede kullanıldığı ortaya çıktı.
Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin b bendinde, açıkça, “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması durumunda" açık ihale yerine pazarlık yönteminin kullanılmasına olanak sağladığı belirtilen hükmün, en acil olmayan ihalalerde dahi kullanıldığı ortaya çıktı.
BirGün'ün haberine göre, AKP iktidarında daha önce de dikkate alınmayarak kullanılan bu yöntem, pandemi bahanesiyle iyice çığrıdan çıktı. Bu yöntemin yüzlerce aracı kiralama, milli ve manevi değerleri artırma amaçlı gezi düzenlenmesi, kuran basımı, reklam ve tanıtma işlerinin yanı sıra büyük alımlar için de kullanıldığı öğrenildi.
Büyük Bir Kısmı 21b ile Yapılmış
Çin virüsü salgının Türkiye'de tespit edildiğinin resmen açıklandığı 2020 yılından itibaren pazarlık usulüyle 37.7 milyar TL’lik 16 bin 670 alım yapıldı. Tutar olarak tüm alımların yüzde 26’sını oluşturan bu yöntem içinde ağırlık 21 b maddesine dayanılarak yapılanlar da az değil.
21 b’nin sağladığı geniş hareket alanından faydalanılarak 34.1 milyar TL’lik alım yapıldı. Pazarlık yöntemiyle yapılan tüm alımların içinde 21 b kapsamındakiler, tutar olarak yüzde 90.5’i, sayı olarak ise yüzde 41’ini temsil etti.
Salgın öncesi 2019 yılında ise 23.1 milyar TL’lik alım 21 b kapsamında yapılmışken, on aydan fazla süren salgın döneminde, 2019’a göre bu maddeye dayanılarak yapılan alım artışı yüzde 48 olarak gerçekleşti.
Pazarlık Usulüyle Yapılan İhaleler
Son bir yılda kamu idarelerinin 'acil durumlar' istisnasından yararlanarak yaptığı alımlardan bazıları şu şekilde:
- Adalet Bakanlığı: Büro mobilyası alımı, eğitim binası ve otel tefrişatı, yeni cezaevi ve adalet binası projesi,
- Aile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (Eski): Araç kiralama, toplantı salonu tadilatı, tuvalet kağıdı ve havlu alımı,
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Merkez ve taşra teşkilatı için araç kiralama,
- Bayındırlık ve İskan Bakanlığı: Lojman balkonu ve çevre düzenleme, hizmet binası onarımı,
- Belediyeler: Araç kiralama ve satın alma, konferans salonu düzenlenmesi, kapalı halı saha yapımı, Ramazan etkinlikleri hizmet alımı, kır kahvesi ve kır lokantası inşaatı, sera yapımı, spor sahası inşaatı, ağaç alımı, geleneksel tıp uygulamaları merkezi tadilatı, belediye hizmet binası, sosyal tesis inşaatı, iletişim danışmanlığı hizmet alımı, kırtasiye seti alımı, kültür ve sanat etkinlikleri organizasyonu, profesyonel sinema sistemi, millet bahçesi, cami yapımı, mevsimlik çiçek, cep telefonu alımı, ters ev yapılması, kuaför seti alımı, turistik tesis yapımı,
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: Araç kiralama, çevre düzenlemesi, hizmet binası yapımı ve tefrişat işleri, fotoğraf ve video çekimi,
- Diyanet İşleri Başkanlığı: Radyo-tv hizmetleri için 30 kalem malzeme alımı, Akışkan Zamanlarda Değerli Yaşamak serisi 13 kitap, Kitap Medeniyeti serisi 15 ile Divan serisi adlı eserlerin basım hizmet alım işi, Dinim İslam, 4-6 yaş grupları için Kuran Kursları öğretici, etkinlik kitabı, kargo taşımacılığı,
- Dışişleri Bakanlığı: Araç kiralama,
- Döner Sermaye Saymanlıkları: Araç kiralama, Uluslararası Polis Akademileri Birliği Konferansı, Genel Kurul Toplantısı ve Yürütme Kurulu Toplantısı hizmet alımı,
- Düzenleyici ve denetleyici kurumlar: Araç kiralama, hizmet binası, konferans salonu, fuaye alanı onarımı,
- Gençlik ve Spor Bakanlığı: Araç kiralama, hizmet binası onarım ve bakımı, Türkiye Geleneksel Türk Okçuluk Federasyonu Antrenör Eğitim Kampı organizasyonu, Genç Ofis Kitap ve Kahve merkezleri için mal alımı, milli ve manevi değerleri geliştirme gezileri, kamp organizasyonları,
- Hazine ve Maliye Bakanlığı: Araç kiralama,
- İl Özel İdareleri: Araç kiralama, ahşap kameriye alımı, vali konağı onarımı, vali konağı kış bahçesi yapımı,
- KİT’ler: Araç kiralama, çay sunumu, sekreterya gibi hizmetler için personel alımı, masa alımı, drone ile video çekimi, organizasyon işi,
- Kültür ve Turizm Bakanlığı: Tefrişat alımı, araç kiralama,
- Orman ve Su İşleri Bakanlığı: Araç kiralama,
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Araç kiralama,
- Sosyal Güvenlik Kurumları: Reklam ve tanıtım kampanyası, araç kiralama,
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı: Sahil düzenlenmesi, kontrollük ve danışmanlık hizmeti alımı, Ulusal Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı hazırlanması, araç kiralama, havalimanı inşaatı, liman inşaatı, metro hattı aracı temini ve işletmeye alımı, balıkçı barınağı inşaatı, helikopter alanı inşaatı.