Çin Virüsü ile Mücadelede İlginç Bir Ülke: Türkiye
Aşı çalışmalarında büyük aşama kat edilmesiyle pandemi sürecinde sona doğru gelindiği düşünülürken ülkeler de aşı üreticileriyle art arda antlaşmalar imzalamaya başladı. Türkiye'nin takındığı tavır ise bu noktada diğer ülkelerden ciddi bir şekilde ayrıştı.
Dünya genelinde 60 milyondan fazla insana bulaşan VE 1 buçuk milyona yakın insanın canına mal olan Çin menşeli yeni tip koronavirüs (nCoV-19), yayılım hızı artarak insanlığı tehdit etmeye devam ediyor. Bilim dünyası ise dört koldan gerçekleştirdiği aşı çalışmalarıyla bu savaşı kazanmak için her yolu deniyor. Merkezleri çeşitli ülkelerde bulunan birçok şirketin aşı çalışmalarında Faz-3 aşamasına gelmesi, tünelin sonuna gelindiğini düşündürüyor.
Öte yandan Türkiye ise genel yargıya göre Çin Virüsü olarak da anılan Covid-19 ile mücadelede kötü bir sınav verdi ve vermeye devam ediyor. Virüsün yayılım hızının düşürülememesi, yetersiz tedbirler, tedbirler esnasında halkın ekonomil olarak desteklenememesi ve en önemlisi şeffaflık problemi, siyasi iktidarın en çok eleştirildiği konuların başında geliyor.
Pandemi sürecinin başlamasından aylar sonra Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından 'vaka' ile 'hasta' kavramlarının farklı tanımladığının duyurulmasıyla hükumete karşı ciddi şekilde sarsılan güven, Anadolu'nun dört bir yanından gelen ve Sağlık Bakanlığı ile çeliştiği görülen verilerle neredeyse tamamen ortadan kalktı.
Muhalefetin sert eleştirileri ve halkın isyanı, Sağlık Bakanlığı'nı gerçek vaka sayılarını açıklamaya mecbur bıraktı. Daha önce günlük olarak açıklanan ağır hasta sayısının her geçen gün artması, vaka sayılarının yüksekliğine dair önemli bir fikir verse de vakaların açıklanmasıyla tablonun tahminlerin de ötesinde olduğu anlaşıldı. Türkiye, son iki günde açıkladığı 30 bine yakın vaka sayısıyla bu konuda Avrupa'da bir, dünya genelinde dördüncü sıraya yerleşti.
50 Milyon Doz Aşı Temin Edilecek
Bu doğrultuda aşı çalışmalarının bir an evvel neticelenmesine hem halk sağlığı hem de ekonomik açıdan en çok ihtiyaç duyan ülkelerin başında gelen Türkiye, aşı üreticisi firmalarla da masaya oturdu. Sağlık Bakanı Koca, müjdeyi uzun süre önce duyurdu. Çin merkezli Sinovac firması ile geliştirdiği CoronaVac isimli aşısından Aralık ayında teslim alınmak üzere 1 milyon doz için el sıkışıldığı duyuruldu. Akabinde Sinovac ile yapılan antlaşmanın detaylarına ilişkin sayılar güncellenmeye başladı; 5 milyon, 10 milyon, 20 milyon derken Fahrettin Koca; Aralık, Ocak ve Şubat aylarında toplam 50 milyon doz aşı satın alınacağını ve bunun vatandaşlara ücretsiz bir şekilde uygulanacağını duyurdu.
Yanı sıra Bakan Koca, Çin menşeli Çin Virüsü aşısının uygulaması ücretsiz olacakken nispeten daha az temin edilecek BioNTech-Pfizer ortak üretimi aşının da eczanelerden satışa sunulacağını açıkladı. Sağlık Bakanı'nın açıkladığı veriler ışığında Türkiye'nin şimdiye dek yapılan antlaşmalar göz önünde bulundurulduğunda Çin menşeli aşıya itibar eden neredeyse tek ülke olduğu ve en büyük alıcısı olduğu ortaya çıktı. İşte aşı üreticileriyle masaya oturan ülkelerin vardıkları antlaşmalar neticesinde ortaya çıkan tablo:
Bir Yerine İki Verip Daha Az Güvenilir Aşı
Küresel olarak sert bir şekilde ekonomik daralmanın hissedildiği dünyada devletler, vatandaşlarına aşı temin etmek için de büyük bir yükün altına girmeye hazırlanıyor. İnsan sağlığının öncelenmesi nedeniyle aşı fiyatları göz ardı edilse de ortalama fiyat bilgisinin yayılması maliyeti de tahmin edilebilir kıldı.
Şimdiden büyük bir antlaşmanın altına imza atan Türkiye'nin ne denli büyük bir yükün altına gireceği noktasında da gözler yine Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'ya çevrildi. Koca, 25 Kasım tarihli Bilim Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada aşı fiyatlarına ilişkin gelen soruya şöyle yanıt verdi:
"Bu aşıyı yaparken biz vatandaşımızdan herhangi bir ücret asla almayacağız. Aşının dünyada fiyatı aşağı yukarı belli, 10 dolar, 12 dolar, 5-5,5 dolar. Bizim sipariş ettiğimiz aşı dünya ortalamasının üstünde bir rakam."
Dünya ortalamasını meydana getiren aşıların başında en büyük antlaşmalara imza atan şirketlerden biri olan BioNTech geliyor. Faz-3 çalışmalarının tamamlandığı ve yüzde 95 başarı oranına ulaşıldığı açıklanan ABD merkezli Pfizer ile Almanya merkezli BioNTech'in ürettiği aşı için açıklanan fiyat 15,5 Euro olarak açıklandı. İki doz halinde uygulanan aşının ABD'deki satış fiyatı da yaklaşık olarak 39 dolar olacak.
Yine ABD merkezli bir diğer Covid-19 aşısı olan ve Moderna tarafından üretilen "mRNA-1273" aşısının doz başına fiyatının şirketin CEO'su Stephane Bancel tarafından 25-37 Dolar arasında olacağı açıklandı.
Sürecin başından itibaren geliştirdiği aşıdan kar etmeyeceğii açıklayan AstraZeneca, maliyet fiyatını olarak 2.50 Dolar açıkladı. Lisansı AstraZeneca'da olan bu aşı, bilindiği üzere Oxford Üniversitesi Jenner Enstitüsü ve Oxford Aşı Grubu iş birliği ile üretildi.
Türkiye'nin 50 milyon doz için antlaşmaya vardığı Çin merkezli Sinovac'ın CoronaVac aşısı için belirlenen fiyat ise tek dozu 200 yuan, yani 30 Dolar.
Ortaya çıkan tablo, etkili olma oranına ve yan etkilerine dair ciddi şüphelerin bulunduğu aşı için Türkiye'nin Pfizer ve BioNTech'in ürettiği aşı ile kıyaslandığında yaklaşık 2 kat bir meblağ ödemeye karar verdiğini gözler önüne seriyor.