İddia: Türkiye Israr Etti, NATO'nun Belarus'u Kınama Metni Yumuşatıldı

Belarus'taki diktatörlüğün bir yolcu uçağını zorla indirip içindeki muhalif gazeteci ve aktivist Roman Protasevich'i tutuklamasına yönelik NATO'nun vereceği resmî tepkiyi yumuşatmak için Türkiye'nin, müttefikleri zorladığı iddia edildi.

NATO üyesi 30 ülke, gazeteci Roman Protasevich’i tutuklamak için Ryanair uçağının zorla Minsk'e indirilmesi zorbalığını kınayan iki paragraflık bir bildiri yayımladı. Ancak Baltık ülkeleriyle Polonya'nın başı çektiği söz konusu kınamada, Belarus'a yönelik herhangi bir cezaî yaptırım yer almadı.

Kınama Metni Yumuşatıldı

Ortak metin, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in kamuoyuna yaptığı açıklamalardan daha yumuşak ifadeler içerdi. Stoltenberg, bu zorbalığı "devletin adam kaçırması" ve "çirkin" sözleriyle tanımlamıştı.

Reuters'ın iki diplomatik kaynağa dayandırdığı haberine göre Ankara, "Belarus'a yönelik Batı yaptırımına verilen destekten bahsedilmemesi" ve yine bu ülkedeki "Siyasî mahkumların serbest bırakılması çağrısında bulunulması" konusunda ısrar etti.

Aynı kaynaklar, NATO’nun Belarus'la iş birliğinin askıya alınması yönündeki "tehdit dilinin" de Ankara'nın ısrarıyla metinden çıkarıldığını belirttiler.

Türkiye, Rus Turistleri Bekliyor

Türkiye'nin sergilediği tavrın nedenlerinin bilinmediği iddia edilse de diplomatlar, Ankara'nın Belarus'un en yakın müttefiki Rusya ile bağlarını korumaya ve Minsk'e günlük uçuşlarını devam ettiren Türk Hava Yolları aracılığıyla Belarus'la ekonomik ilişkilerini sürdürmeye çalışabileceği ihtimallerini dile getirdiler. Bir başka olasılığa göre Türkiye'nin bu yaz, Rus turistleri ülkeye çekme amacı bu ısrarcı tavırda etkili oldu.

NATO Bütünlüğünü Korudu

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, iddialara ilişkin henüz yorum yapmazken bir NATO yetkilisi, "İttifakın Belarus'a ilişkin açıklaması, 30 müttefikin tümü tarafından oy birliğiyle kabul edildi. NATO'daki gizli tartışmaların ayrıntılarına girmiyoruz" diye konuştu.

Kaynak gösterilen diplomatlardan biri, Stoltenberg'in daha fazla "bölünmeyi" önlemek için NATO'nun internet sitesinde yayımlanan son metin için Türkiye de dâhil bütün müttefiklerin desteğini aldığını söyledi.

Baltık Ülkeleri Tepkili

Diplomatlar, Türkiye'nin yumuşatılmış metin konusundaki ısrarının, başta Polonya, Litvanya ve Letonya olmak üzere bazı müttefikleri üzdüğünü ve bu ülkelerin de metinde daha sert ifadelerin yer alması için bastırdıklarını dile getirdi.

Üçüncü bir diplomat da Ankara'nın baskısının asıl sebebinin, yaptırım önerilerini ayrıntılı bir biçimde açıklayan Avrupa Birliği’nden daha farklı bir dil kullanılması arzusu olduğunu ileri sürdü. Söz konusu yaptırım önerileri arasında Belarus'un hava yolu şirketlerinin AB hava sahasını ve AB havalimanlarını kullanmasının engellenmesi ile AB'deki hava yolu şirketlerine Belarus'tan kaçınmaları için çağrı yapılması yer alıyordu.

Müzakere sırasında hazır bulunan Avrupalı diplomatlardan biri, "Birçok müttefik Türkiye'ye çok kızmıştı. NATO'nun (olaya) yanıt vermesi önemliydi ve Ankara'nın Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko'yu neden savunmak istediği de net değildi" sözleriyle perde arkasında yaşananları anlattı.

Bazı Müttefikler Türkiye'nin Politikalarından Rahatsız

Yine Reuters'ın haberine göre Türkiye, son yıllarda bazı NATO ülkeleri için daha zor bir müttefik hâline geldi. Libya'daki varlığı ve takip ettiği politikaya yönelik Fransa, Suriye'dekine yönelik ABD ve Akdeniz'dekine yönelik de Yunanistan ile çatışıyor.

Ankara ayrıca, NATO'nun "Batı'yı istikrarsızlaştırmaya çalışan bir düşman" olarak tanımladığı Rusya'dan hava savunma füzeleri (S-400) satın aldı.

ABD ve AB, Fetullahçı Terör Örgütünün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki başarısız darbe girişiminin ardından Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın "daha otoriter bir yönetime doğru sapmasını" her fırsatta eleştiriyor.

Türkiye Vazgeçilmez Bir Müttefik

Ancak NATO'nun en büyük ikinci ordusuna sahip olan ve Avrupa ile Orta Doğu arasında stratejik bir konumda bulunan ve aynı zamanda Karadeniz ile Akdeniz'de uzun kıyıları bulunan Türkiye, ABD veya AB'nin görmezden gelemeyeceği kadar büyük ve önemli bir müttefik.

Bununla birlikte Ankara, sık sık NATO'yu desteklediğini, ancak kendi egemen dış politikasını da izleme hakkına sahip olduğunu dile getiriyor.