İngiliz Gizli Arşivinde Şok Türkiye Ayrıntısı
İngiltere Ulusal Arşivleri tarafından yayınlanan belgeler, Rusya ve Türkiye ile ilgili çarpıcı bazı tarihsel gerçekleri su yüzüne çıkardı
İngiltere Ulusal Arşivleri tarafından yayınlanan belgeler, Rusya ve Türkiye ile ilgili çarpıcı bazı tarihsel gerçekleri su yüzüne çıkardı. Buna göre; İngiltere Savunma Bakanlığı'nın teklifi destek bulsaydı, Rusya 25 yıl önce NATO'nun "yedek üyesi" olabilirdi. Bu öneri hiç destek bulmazken, İngiltere Dışişleri Bakanlığı'nın teklife "AB'nin Türkiye'ye verdiği boş umudu (AB üyeliği konusunda)" örnek göstererek temkinli yaklaşması da dikkat çekti.
İngiliz Guardian gazetesinin haberine göre; dönemin Savunma Bakanı Malcolm Rifkind tarafından strateji zirvesinde sunulan plan, Kremlin’in NATO’nun doğuya doğru genişlemesine yönelik duyduğu şüpheyi dağıtmayı hedefliyordu. Sir Malcolm Rifking, Chequers’taki dış politika seminerinde sunduğu 10 sayfalık öneride, Rusya’nın kaygılarını gidermek için muhtemel çözümün NATO’ya yedek üyelik kategorisi oluşturmak olduğunu savunuyor. Fakat bu statü, NATO Antlaşması’nın “Bir NATO üyesine yapılan saldırı, tüm üyelere yapılmıştır” şeklindeki 5’inci maddesini içermeyecekti. Toplantıda dönemin Başbakanı John Major, Dışişleri Bakanı Douglas Gurd ve Maliye Bakanı Ken Clarke gibi isimler bulunuyordu. Clarke, Rusya’nın NATO’ya dahil edilmesi fikrini ‘gülünç’ olarak nitelendiriyor ve teklif seminerde hiç destek bulmuyor. Öneriye Dışişleri Bakanlığı da temkinliydi. Rusya ve NATO arasında yeni bir ilişki geliştirmek için yapılacak bir anlaşma, pekala gerekebilirdi, fakat bu ilişki, Rusya’nın bir gün NATO üyesi olabileceği yolundaki boş bir beklentiye dayanmamalıydı. Dışişleri’nin görüşü şöyleydi: “NATO bağlamında AB’nin kendini Türkiye ile ilgili soktuğu pozisyonu tekrarlamamalıyız. Bu pozisyon, niyeti olmadığı halde Türkiye’ye AB’ye girme umudu vermekti. Bu durum son derece istikrar bozucu olabilir.” Temmuz 1995’te Moskova Büyükelçiliği, Yeltsin’in uzun süredir devam eden bir kalp rahatsızlığı nedeniyle hastaneye kaldırıldığına ilişkin bir iç yazışma yazışma gerçekleştiriyor. Sonrasında ABD’li diplomatlara göre Yeltsin, Hyde Park’taki Roosevelt evinde “yalpaladı” ve “kızardı”. Yeltsin’in o gün açgözlü bir şekilde şarap ve bira tükettiği, konyak olmadığı için üzüldüğü de söylendi. Yardımcılarından biri fazla olduğunu düşünerek elindeki şampanya kadehini aldı. Clinton’la düzenlediği basın toplantısında da Yeltsin alkolden dolayı neşeliydi.” İngiltere Dışişleri Bakanlığı, “Yeltsin’in Ölümü İçin Beklenmedik Plan” başlıklı bir not da yazmış. Notta, “Yeltsin’in Rus erkekleri için beklenen ortalama yaşam süresinden (58) altı yaş daha yaşlı olduğu ve üç buçuk ay içerisinde iki kez kalp krizi geçirdiği” yazılmış.