KONDA Müdürü Aydın Erdem: Erdoğan'ın Kaybetmesi, Kazanmasından Daha Yüksek İhtimal Görünüyor

KONDA Araştırma Genel Müdürü Aydın Erdem, seçimlerle ilgili 'Erdoğan'ın kaybetme ihtimali yüksek. Ancak muhalefet açısından ortada çantada keklik bir durum yok' dedi.

Diken'in sorularını yanıtlayan KONDA Araştırma Genel Müdürü Aydın Erdem, seçimlerle ilgili "Erdoğan’ın kaybetme ihtimali yüksek. Ancak muhalefet açısından ortada çantada keklik bir durum yok” dedi.

Erdem, Muharrem İnce’yle ilgili şu andaki ölçümlerde ‘köpük’ olabileceğini belirten Erdem, “İnce seçimi ikinci tura bırakacak bir figür gibi görünmüyor.” ifadelerini kullandı. 

"Muhalefet İçin Çantada Keklik Değil"

Erdem, diğer yandan muhalefet açısından seçimlerin çantada keklik olmadığını söyledi:

İktidar seçimi kaybedebilir gibi görünüyor. Bazı şeyleri sadece anketlerden değil toplumsal atmosferden de anlayabiliyorsunuz. Bunlar tabii sosyal medyada ne konuşulduğu meselesi değil. Bu hissettiğiniz bir şeydir. Bu televizyondaki habercilerin diline, dizilerdeki senaryoya, reklamlara bile yansır. Bence toplumda öyle bir atmosfer var.

Ama bu ne bizim anketlerde kesin bir şekilde böyle görünüyor ya da bu ‘değişen’ atmosfer illa böyle olması gerektiğini ortaya koyuyor. Çantada keklik bir durum yok muhalefet açısından. Ne kadar ölçüm yapılırsa yapılsın Erdoğan’ın 15 Mayıs’tan itibaren kesinlikle cumhurbaşkanı olmayacağını kimsenin garanti edebileceğini düşünmüyorum.

Çünkü Türkiye son bir ayda gördüğümüz gibi siyaseti dinamik bir ülke. Ama bir yandan gene araştırmacı gözüyle gördüğümüz, Türkiye’deki hiçbir şey oy oranını çok hızlı etkilemiyor. Dolayısıyla iki taraf için işler esasında hem çok kolay hem çok zor. Çok kısa bir zamanda yapılması gerekenler var. Bu kısa zamanda da herkes bir şeyleri değiştirmeye çalışacak. 30 oyunculu satranç tahtası gibi bir şey bu. O yüzden her şeyi öngörmek mümkün değil.

Ben Erdoğan’ın da kendisinin de seçimi kaybetme ihtimalini gördüğünü daha uzun vadeli bir düşüncede olduğunu tahmin ediyorum. Bu seçimde hükümetin, Erdoğan’ın yani cumhurbaşkanının değişme ihtimali vardır. Birçok açıdan bu gözüküyor. Ama işin içinde birçok dinamik var. Bunların nasıl değiştiğini altılı masada son yaşananlarda da gördük.

Şimdi de milletvekili aday belirleme süreci var ve pazarlıklar sürüyor. Örneğin Muharrem İnce konuşuluyor. Bunların hepsi, önümüzdeki 40 günde durumu etkileyebilir. Şu anki tabloya bakarsak 14 Mayıs’ta Erdoğan’ın kazanması çok sıra dışı bir dinamik karşımıza gelmediği müddetçe mümkün gözükmüyor.

"AKP Oylarında Ciddi Düşüş Yok"

Erdem, deprem nedeniyle AKP’nin oylarının ciddi şekilde düşmediğini belirterek Erdoğan etrafındaki konsolide olma haline dikkat çekti:

Biz şu ana kadar yapılmış ölçümlerde AK Parti’nin oyunun depremden dolayı ciddi bir şekilde düştüğünü iddia edemiyoruz.

Çünkü burada şöyle bir mesela var ve biz bunu Gezi Parkı’nda da görmüştük. Orada yaşananlardan dolayı AK Parti’nin oyunun çok düşeceği düşünüldü. Yine söylem olarak Erdoğan’a sert eleştiriler vardı. ‘Yargılanacaklar, ceza alacaklar’ söylemleri çok yaygınlaşmıştı. Öyle durumlarda seçmenin partisinin etrafında konsolide olduğunu görüyoruz. Ancak beklentinin aksine AK Parti’nin oyu düşmemişti. Burada da depremden dolayı görünür biçimde iktidarın oy kaybettiğini gözlemlemiyoruz.

Bu bir nevi muhalefete de uyarı niteliğinde. Çünkü siz bir partiye rövanşist ifadeler kullandığınız zaman, onun seçmeni de kendilerine karşı o tavrın geliştiğini düşünüyor. Muhalefet, iktidarın yargılanması gereken suçları olduğu belirtse de milyonlarca insanın oy vermeye devam ettiği bir parti ve liderden söz ediyoruz. Burada toplumsal desteği hiç olmayan ve kendi kendine otoriter rejim tarif eden siyasi aktörlerden söz etmiyoruz. Bunları rövanşist bir şekilde ifade ettikçe de AK Parti seçmeninin Erdoğan etrafında konsolide olma halini gözlemlemek mümkün.

"İnce Köpük"

Muharrem İnce’nin seçimleri ikinci tura bırakabilecek bir figür gibi görünmediğini belirten Erdem’e göre Memleket Partisi lideriyle ilgili yapılan ölçümlerdeki ‘köpük’ gitgide düşecek:

Bu seçimler için Muharrem İnce, şu anda altılı masanın kırılgan olduğu, Akşener’in masadan kalktığı ortamda ortaya çıkmış bir figür. Daha önce de ismi geçiyordu ama şimdi köpürdü. Şu anda İnce’yi bırakın ölçümü, tahminlerin ötesinde bir seviyede tutuyorlar. O doğru da olsa bir köpürmenin sonucudur. Şu anda olan boşluktaki ‘yeni’ bir siyasi aktöre kafaların dönme halidir.

Birtakım anketlerde de çift rakamlı sayılardan bahsediyorlar. Ben gerçekten teorik olarak bile bir siyasi aktörün oyunu o noktalara bu noktalara çıkaramayacağını düşünüyorum. KONDA’nın ölçüm yaptığı tarihler dahilinde bu hiç olmadı. Cem Uzan, iki-üç aylık süre çerçevesinde 12-13’lere gelmişti ancak o da hızlı bir şekilde barajın altına düştü. Bu seçimler için 15-20 gündür gerçekten siyasi arenada olan bir aktörün bu kadar oyu alabileceğini düşünmüyorum. Ölçülen şey sağlıklı olsa bile köpüktür. Nisanda ölçtüğümüzde bakalım İnce nerelerde olacak. Altılı masada kriz oluşursa ve tanınan figürleri yanına çekerse İnce oylarını artırabilir.

İnce’nin 14 Mayıs için ne kadar oyun değiştirici bir aktör olacağını öngörmek zor. Orada biraz deneyim ve tahmin olarak iki ihtimal görüyorum. İnce, bir noktada elinin kuvvetlenmesini bekliyor. Yani bir noktada altılı masayla anlaşacak ve seçime aday olarak girmekten çekilecek. Ya da o mücadeleyi tek başına sürdürecek ve esasında o ‘köpük’ diye gözüken şey gitgide düşecek. İnsanların ‘İnce’ endişesinin kalmadığı bir noktaya gelecek. Bunun dışındaki ihtimaller çok düşük. İnce’nin kısa bir süre sonra ‘niye bu kadar konuştuk’ dediğimiz bir figür olacağını tahmin ediyorum. Seçimi ikinci tura bırakacak bir figür gibi görünmüyor.

Oyu yüzde 5’lerin üstüne çıkmadığı müddetçe denklemi değiştiremez. Oraları görebileceğini sanmıyorum. ‘İnce’ye oy vereceğim’ diyenlerin yarıya yakını zaten ilk defa oy kullanacak insan. Onların ne kadar dinamik olduğunu biliyoruz. Şu anda İnce’yle ilgili ölçüm yapıldıysa bu onun alacağı en yüksek oydur. Ben denklemi değiştirmemesi gerektiğini, gidişatın öyle olmadığını söyleyebilirim. Ama bir hareket olabilir. Bu işe iki adayla gidilecek. Ya İnce’nin sayısal anlamda bir etkisi olmayacak ya da konsolide olacak.

Şu anda bu kadar popüler olmasının sebebi sosyal medyadan oynaması. Siyaseti sadece sosyal medyadan takip edenler belli bir yaşın altı.

"Zafer Partisi İhmal Edilebilir Orana Düştü"

Erdem, daha önce İnce’yle benzer bir etki yaratan Zafer Partisi’nin şu anda ihmal edilecek bir orana kadar düştüğünü belirtti ve sürpriz beklemediğini de ekledi:

Aynı durumu Zafer Partisi’nde de gördük. Ümit Özdağ’ın daha görünür olduğu bir dönemde birkaç ay içerisinde partinin popülerleştiğini gördük. Ama bu partilerin yükselmesi meselesini ‘barajı aşıyorlar’ olarak görmemek lazım. ‘Zafer Partisi yükseldi demek’ araştırma hata payının (yüzde 3) içinde kalmamaya başladı… Yüzde 4’lerde gözüktü bir noktada. Ama sonra yine gene ihmal edilecek bir orana kadar düştü.