Reuters, Rus Terör Örgütü Wagner'in Suçlulardan Oluşan Mezarlığını Ortaya Çıkarttı
Reuters, üç mezarlıkta ölenlerden en az 39'unun adlarını Rus mahkeme kayıtları, halka açık veritabanları ve sosyal medya hesaplarıyla eşleştirdi.
İşgalci Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş devam ederken Rus terörist grubu Wagner, Rus hapishanelerinden suçluları alarak cepheye sürmeye başlamıştı.
Reuters, Krasnodar bölgesindeki Bakinskaya köyünde yer alan bir mezarlığı incelemeye aldı. Mezarlıkta, Wagner'in amblemini taşıyan çelenkler konulmuş birçok mezar vardı.
Reuters bu mezarlıktaki ve yakınlardaki diğer üç mezarlıkta ölenlerden en az 39'unun adlarını Rus mahkeme kayıtları, halka açık veritabanları ve sosyal medya hesaplarıyla eşleştirdi. Reuters ayrıca ölenlerin bazılarının ailesi, arkadaşları ve avukatlarıyla da görüştü.
Reuters'ın haberine göre Bakinskaya'da gömülü olanların çoğu, Wagner elebaşı Yevgeny Prigozhin'in mahkumların cephede altı ay hayatta kalması halinde af sözü vermesinin ardından geçen yıl cepheye sürülen hükümlülerdi. Hükümlüler arasında kiralık katil, katiller, kariyer suçluları ve alkol sorunu olan kişiler vardı.
Söz konusu mezarların video ve fotoğrafları ilk olarak Aralık ayında Krasnodar bölgesindeki sosyal medya kanallarında yayınlandı.
Reuters'ın haberinde şöyle denildi:
Reuters, bu görüntüleri Bakinskaya mezarlığına konumlandırdı; Maxar Technologies ve Capella Space'ten aldığı uydu görüntülerini inceledi. Uydu resimleri, Wagner arsasının yazın boş olduğunu, Kasım ayı sonunda üç sıra mezar olduğunu ve Ocak ayı başlarında dörtte üçünün dolduğunu gösteriyor. Neredeyse tüm arsa 24 Ocak'a kadar kullanıldı.
İlk fotoğrafları çeken, Ukrayna'da öldürülen ve Krasnodar bölgesi mezarlıklarına gömülen askerleri belgeleyen yerel aktivist Vitaly Votanovsky, Reuters'e cesetleri mezarlığa taşıyan bir kamyon gördüğünü söyledi. Mezar kazıcılarının kendisine cesetlerin Rusya'nın Donetsk bölgesi sınırına yakın Rusya'nın Rostov-on-Don şehrinden geldiğini söylediğini belirtti. Reuters Ocak ayında mezarlığı ziyaret ettiğinde, arsanın etrafına çitler ve güvenlik kameraları yerleştirilmişti ve başka bir cenaze töreni yapılıyordu.
Rus devlet haber ajansı RIA Novosti, Ocak ayı başlarında Prigozhin'in mezarlığı ziyaret edip haç çıkardığını ve bir mezara çiçek bıraktığını gösteren görüntüleri yayımladı. Yerel basına verdiği demeçte , orada gömülü olan adamların, cesetlerinin akrabalarına teslim edilmesi yerine yakındaki Goryachiy Klyuch kasabasının dışındaki bir Wagner şapelinde toprağa verilmek istediklerini ifade ettiklerini söyledi. Bakinskaya arsasının, şapelde yer kalmadıktan sonra yerel makamlar tarafından sağlandığını söyledi. 2019'da Reuters , Bakinskaya'dan yaklaşık 5 mil (9 km) uzaklıktaki Molkino köyünde bir Wagner eğitim kampının varlığını bildirdi.
Hırsızlık, Cinayet, Uyuşturucu, Şantaj Hükümlüleri
Reuters'in tespit ettiği 39 hükümlüden 10'u cinayet veya adam öldürmeden, 24'ü hırsızlıktan ve ikisi ağır bedensel zarardan hapse atılmıştı. Diğer suçlar arasında uyuşturucu üretimi veya ticareti ve şantaj yer alıyordu. Hükümlüler arasında Ukrayna, Moldova ve Rusya destekli ayrılıkçı Abhazya bölgesi vatandaşları da vardı. Bakinskaya'daki mezarları ve yakındaki üç mezarlıktaki ahşap işaretler, hükümlülerin Temmuz ve Aralık 2022 arasında, Bakhmut savaşının zirvesinde öldüğünü gösteriyor.
Reuters'ın haberine göre Martanskaya mezarlığına gömülen en gençlerden biri aşağıdaki fotoğrafta görülen Vadim Pushnya. 19 Kasım'da ölen Pushnaya 25 yaşındaydı. Pushnya, 2020'de Goryachiy Klyuch'ta garajları, bir bira dükkanını ve bir çimento fabrikasını soymaktan hapse atıldı. Pushnya'nın mezarındaki doğum tarihi, sosyal medya hesaplarında ve mahkeme kayıtlarında belirtilen tarihle örtüşüyor.
En yaşlısı Fail Nabiev, Moskova'nın 200 mil kuzeydoğusundaki İvanovo bölgesindeki 2 Nolu Ceza Kolonisi'nde hırsızlık yapmaktan bir buçuk yıl hapis yattı. Mayıs 2022'de turistik Suzdal kasabasındaki bir mahkeme tarafından bir garajdan toplam 5.500 ruble (80 $) değerinde bir telli budama makinesi ve zımpara makinesi çalmaktan mahkum edildi. Nabiev, İslami bir hilal ile süslenmiş basit ahşap mezar taşına göre, mahkum edildikten beş ay sonra Ekim ayında öldüğünde 60 yaşındaydı.
Reuters Nabiev'in nikahsız eşi Olga Viktorova'nın Nabiev'in Ukrayna'daki askeri harekatta Wagner ile birlikte görev yaparken öldürüldüğünü doğruladığını bildirdi. Kocasının hapis cezasının sonuna yaklaştığını ve artık ödemesi gereken önemli miktarda kredi kartı borcu olduğunu söyledi. Viktorova kocasının Wagner'e katıldığını ölümünden sonrasına kadar bilmediğini söyledi. Reuters, Rus bağımsız haber sitesi iStories'ın Wagner elebaşı Prigozhin'in Ağustos ayında savaşçı toplamak için 2 Nolu Ceza Kolonisi'ni ziyaret ettiğini bildirdiğini ancak bunu bağımsız olarak doğrulayamadıklarını belirtti.
“Her zaman çılgın fikirleri vardı. Düzeltilemez bir iyimser,” dedi Viktorova. Nabiev muhtemelen "Ukrayna'ya kısa bir yolculuk yapıp biraz para kazanacağını düşündü."
İşgalci Kremlin, Rusya Savunma Bakanlığı ve Rus cezaevi yetkilileri Reuters'ın sorularını yanıtlamadı.
Reuters, Wagner'e katılan suçluların tam olarak nerede öldüğünü teyit edemese de, birinin annesinin oğlunun Donetsk bölgesinde öldürüldüğünü söylediğini belirtti. Birkaç kişinin sosyal medya hesapları da ölümlerinden önce Ukrayna'da olduklarını gösteriyor.
Rusya Federal Cezaevi Servisi tarafından yayınlanan bir rapora göre, işgalci Rusya'nın cezaevlerindeki nüfusu Ağustos'ta 353 bin 210 olarak belirtilirken Kasım ayı başlarında yaklaşık yüzde 8 düşüşle 324 bin 906'ya düştü. Bu on yıldan fazla bir sürenin en büyük düşüşü oldu. Reuters'ın haberine göre rapor, Wagner'in cezaevine üye girişi kampanyasının başlamasıyla aynı zamana denk gelen ani ve keskin düşüş için hiçbir neden göstermedi. Federal Cezaevi Servisi de Reuters'ın sorularına yanıt vermedi.
Geçen ay, Reuters , ABD istihbarat topluluğunun, Wagner'in Aralık ayı itibarıyla Ukrayna'da görevlendirilen yaklaşık 40 bin mahkum olduğuna inandığını bildirdi.
Reuters'ın haberinin devamında şu ifadeler yer aldı:
Reuters tarafından tespit edilen hükümlülerden bazıları, yetişkinlik hayatlarının çoğunu hapishanede geçirmiş veya uzun süreli hapis cezaları ile karşı karşıya olan şiddet suçlularıydı. Reuters tarafından incelenen mahkeme belgeleri de alkol sorunlarıyla boğuşan erkekleri gösteriyor. Diğer bazılarının isimleri, kişisel mali sıkıntıları nedeniyle banka kara listelerinde.
Hayatları, Rusya'nın suçlu alt sınıfının gerçeklerine karanlık bir odak noktası getiriyor. Wagner'in kurucusu Prigozhin Aralık ayında Rus haber sitesi RBC'ye hükümlülere "kendilerini kurtarma" fırsatı verdiğini söyledi. Ocak ayında, Ukrayna'daki görevlerinden sağ kurtulmuş, affedilecek ilk savaşçı grubuyla birlikte göründü. Birkaç hafta sonra, Rusya parlamento sözcüsü Vyacheslav Volodin'e açık bir mektup yazarak, Wagner savaşçılarını itibarsızlaştıran her türlü eylemi veya yayını suç saymasını ve suç geçmişlerinin kamuya ifşa edilmesini yasaklamasını istedi. "Her gün hayatlarını riske atan ve anavatan için ölenler, ikinci sınıf insanlar olarak tasvir edilerek, suçlarının kefaretini alma hakkından mahrum bırakılıyor" diye yazdı. Volodin, Reuters'in yorum talebine yanıt vermedi.
Reuters tarafından tespit edilen mahkumlar arasında 43 yaşındaki Anatoly Bodenkov da vardı. Mahkeme evraklarına göre, kiralık katil olarak hüküm giymesinin ardından 16 yıl hapis cezasını çekiyordu. Olayla ilgili yerel bir habere göre, 2016 yılında Bodenkov kuzeydeki Kirovo-Chepetsk şehrinde yerel bir emlakçıyı 400.000 rubleye (5.720 $) pompalı tüfekle öldürdü. Mezar taşında Bodenkov'un 27 Kasım 2022'de öldüğü yazıyor. Nerede öldüğü ise yazmıyor.
Mahkeme belgelerine ve yerel basında çıkan haberlere göre, ikinci bir mahkum olan 40 yaşındaki Viktor Deshko, 2021'de cinayetten 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Rus kontrolündeki Donbass sınırına yakın maden kasabası Shakhty yakınlarındaki ormanlarda sarhoşken para yüzünden çıkan bir tartışma sırasında bir kadının boğazını kesti. Mahkeme belgeleri, Deshko'yu "alkolü kötüye kullanan saldırgan bir kişi" olarak tanımlıyor. Cinayet sırasında, daha önce ölümcül bir silahla saldırıdan üç buçuk yıl yatmış olduğundan, gözetim altındaydı.
Bodenkov ve Deshko için, mezar taşlarındaki tam adlar ve doğum tarihleri, sosyal medya ve mahkeme kayıtlarıyla eşleşiyor. Reuters, iki kişinin arkadaşları veya ailesiyle iletişime geçemedi ve avukatları, yorum taleplerine yanıt vermedi.
Üçüncü bir adam, Vyacheslav Kochas (fotoğrafta görülen), 23 yaşındayken 2020 yılında St. Petersburg mahkemesi tarafından cinayet ve silahlı soygundan 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Rus mahkemesi belgelerine göre, Kochas ve başka bir adam bir tanıdıklarının dairesine daldı. Şahsı ve dairedeki kadını demir ve metal bir giysi askısı kullanarak dövdü. Kochas daha sonra bir giysiyi ateşe verdi ve onu baygın adama fırlattı. Yangında dairenin çoğu yandı ve adam iki gün sonra yaralarına yenik düştü.
Kochas'ın sosyal medyadaki fotoğraflarında bebek yüzlü bir adam görülüyor. Bazılarında kimliği belirsiz genç bir kadını kucaklıyor. Rusya'nın Facebook muadili VKontakte'de Kochas'ın profili artık şu şekilde: "Donbas'ta Öldürüldü." Koças'ın Bakinskaya'daki mezar taşı, ölüm tarihini 25. doğum gününden kısa bir süre sonra ve Rusya'nın Bakhmut'a doğru ilerlemesinin ilk günlerinde olan 21 Temmuz olarak veriyor.
Kochas'ın avukatı Stepan Akimov, eski müvekkilini haksız yere mahkum edildiğini belirterek onu "gerçekten sıradan bir adam" olarak nitelendirdi. Kochas'tan son duyduğu, temyiz başvurusu başarısız olduktan sonra Akimov'a yardımı için teşekkür eden bir kısa mesajdı. Akimov, Reuters'ten eski müşterisinin Wagner'e katıldığını öğrendi.
Akimov, "Cezasının uzunluğu ve ne kadar genç olduğu göz önüne alındığında, bunun ona serbest kalmanın bir yolu gibi göründüğünü hayal edebiliyorum" dedi. “Bir mahkûmun çift haneli cezası varsa, burada altı ay içinde tahliyeyi teklif ediyorlar. Görünüşe göre Vyacheslav bu teklifin bir çıkış yolu olduğunu düşündü.”
Reuters, Kochas'ın hayatta kalan akrabalarına ulaşamadı.
Reuters'ın haberine göre Bakinskaya'da gömülü olan adamlardan bazıları sabıka kaydını ve hapis cezasını akrabalarından gizledi.
Svitlana Holyk, evlenip Ukrayna'nın doğusundaki memleketi Luhansk'tan ayrıldıktan sonra altı fazla bir süre, erkek kardeşi Yury Danilyuk'un Rusya'nın uzak kuzeyinde bir yerde çalıştığına inanıyordu. Reuters'a konuşan Holyk Ukrayna doğumlu iki kardeşin yaşayan çok az akrabası olduğunu ve 2014'te Rus destekli işgalcilerin ülkelerini ele geçirmesinden sonra nadiren konuştuklarını söyledi. Reuters'ın haberine göre Svitlana'nın tek bildiği, erkek kardeşinin düzenli olarak 800 km uzaklıktaki Rusya sınırında yer alan Bryansk kentine iş için seyahat ettiğiydi.
Reuters'ın aktardığına göre Svitlana, Ukrayna'nın Dnipro kentinde yeni bir hayat kurarken, Yury, çevrimiçi etkinliğinin gösterdiğine göre, Donbas'taki ayrılıkçı isyan destekleyen Rus yanlısı gruplara katıldı. 2016 yılında, bir buçuk yıldır kardeşiyle iletişim kurmayan Yury, kız kardeşine Rusya'nın Kuzey Kutbu'na taşındığını söyledi. Svitlana, kardeşinin mesajlarının kısa olduğunu ve hayatı hakkında çok az şey söylediğini söyledi.
Svitlana Reuters'e, "O zaman bir şey olduğundan, istemediği veya herhangi bir nedenle konuşamadığı bazı sorunları olabileceğinden şüphelendim" dedi.
Habere göre Yury Danilyuk'un yakın bir arkadaşı da adının açıklanmaması koşuluyla Reuters'e konuştu. Haberin devamında şu ifadeler yer aldı:
Arkadaşı, Yury'nin çok sevdiği kız kardeşini hapis haberiyle üzmemek için ona yalan söylediğini söyledi. Gerçekte, 2016 yılında uyuşturucu suçlamasıyla dokuz yıl sekiz ay hapis cezasına çarptırılmıştı. İki adam, Krasnodar bölgesinin 6 Nolu Ceza Kolonisi'nde birlikte hapsedildi.
Arkadaşı, Yury ile en son Eylül 2022'de konuştuğunu ve o ayın sonunda diğer mahkumlardan Yury'nin Wagner'e katıldığını duyduğunu söyledi. Russia Behind Bars izleme grubundan mahkum hakları aktivisti Olga Romanova, Reuters'e Yevgeny Prigozhin'in mahkumları toplamak için 6 Nolu Ceza Kolonisi'ni iki ayrı olayda ziyaret ettiğini söyledi. Reuters bu ziyaretleri bağımsız olarak doğrulayamadı.
Arkadaşı, Yury'nin hapiste olduğu süre boyunca, Rusya'nın cezaevlerinde yaygın bir fenomen olan, prensipte hapishane yetkilileriyle işbirliği yapmayı reddeden bir grup mahkumun arasına düştüğünü söyledi. Bu, Yury'nin iyi halinden dolayı erken tahliye şansını kaybettiği anlamına geliyordu. Yury'nin Wagner'e katılma kararının, aksi takdirde uzun cezasını muhtemelen tamamen çekeceği bilgisinden kaynaklandığını söyledi.
Yury Danilyuk mezarına göre 30 Kasım 2022'de öldü. 28 yaşındaydı.
Danilyuk'un kız kardeşi Svitlana, Reuters ile temasa geçene kadar, erkek kardeşinin hapis cezası, Wagner'de hizmet ve Rusya'nın doğdukları ülkeye karşı savaşı sırasında nihai ölüm hakkında hiçbir şey bilmediğini söyledi. Holyk, "Yury'nin öldüğü gerçeğini senden öğrendim. Bana yazdığınızda mesajınızı birkaç kez tekrar okudum. Nedense inanamadım.”
Mahkum arkadaşı, Yury'yi memleketi Donbas'ın araba tutkusu olan şiddetli bir vatansever olarak hatırladı. Arkadaşı, "Bütün suçu hapishane yetkilileriyle işbirliği yapmak istememesine bağlıyorum" dedi. “Kabul etmiş olsaydı, yaşıyor olacaktı. Ama reddetti, yani o bir aptal.”
Uluslararası Suç Örgütü
Öte yandan Rus terörist grubu Wagner, ABD tarafından uluslararası suç örgütü olarak tanımlandı. Ukrayna'daki savaş devam ederken Wagner'e uygulanan yaptırımlar da giderek büyüyor.