Torpido Nedir?

Neredeyse iki yüzyıldır deniz savaşlarında kullanılan torpidolar nedir, nasıl çalışır? TamgaTürk sizler için derledi.

Deniz savaşlarının en önemli silahlarından olan torpidolar neredeyse iki asırdır kullanılıyor. Torpido basitçe, deniz yüzeyi altından ya da hemen üstünden ateşlenen, patlayıcı bir başlık taşıyan ve kendi dümeni ve pervanesiyle hareket ederek hedefini vuran bir sualtı silahıdır. Türkçede özellikle Osmanlı döneminde torpil de denir.

Ironclad denen zırhlı deniz araçlarının yaygınlaşması deniz savaşlarını da değiştirmişti. Ahşap gemiler döneminde birbirlerine top ateşleyen gemiler kısa bir süre sonra rakiplerini saf dışı bırakabiliyorlardı. Amerikan İç Savaşı’nda görüldü ki, iki Ironclad birbirleriyle savaştıklarında zırhları sebebiyle toplar etkisiz kalıyordu. Bu iki şeye neden oldu: Daha büyük ve yivli toplar ile torpidoların gelişmesi.

Robert Whitehead’ın 1866’da geliştirdiği Whitehead torpidolarından sonra duyulan ihtiyaç nedeniyle torpidolar hızla gelişti. Rus-Japon Savaşı’nda ve Birinci Dünya Savaşı’nda sıkça kullanıldılar. İkinci Dünya Savaşı torpidoların altın çağı oldu. Özellikle tonajı küçük gemiler vuruş güçlerindeki eksikliği devasa tahribat yaratabilen ve kendilerinden çok büyük gemileri batırabilen torpidolarla kapattılar. Ancak torpidolar yalnızca küçük gemilere ve denizaltılara yüklenmedi. Almanya’nın meşhur gemisi Bismarck İngiliz gemisi Rodney’le çatışırken Rodney’den ateşlenen torpidolardan birinin hedefi oldu. Saffıharp gemileri de denen büyük Battleship sınıfı gemilerin birbirine torpido ateşlediği ilk ve tek çatışma budur. Yine İkinci Dünya Savaşı döneminde uçaklardan bırakılan ve suyun belli bir seviye altından hedefine yüzmeye devam eden hava torpidoları geliştirildi.

Günümüzde torpidolar güdümlü ve güdümsüz olarak ikiye ayrılırlar. Güdümlü torpidolar akustik ve manyetik hedefleme yöntemiyle hedeflerini takip edebilirler. Güdümsüz torpidolar düz bir çizgi üzerinde ilerlerler. Bazı güdümsüz torpidolar belli bir zikzak çizmeye önceden programlanabilirler. 

Torpidolar yakıt olarak basınçlı hava, yüksek basınçlı oksijen, elektrik bataryası, kimyasal yakıt ya da roket sistemleri kullanabilirler.