Türkmenistan'ın Otoriter Devlet Başkanı Berdimuhammedov, Halk Meclisi Başkanlığı'na Seçildi
Türkmenistan'da bu yıl yürürlüğe giren yeni iki meclisli parlamento kapsamında Türkmenistan Milli Konseyi'nin Halk Başkanlığı'na otoriter Cumhurbaşkanı Berdimuhammedov seçildi.
Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov, bu yıl yürürlüğe giren yeni iki meclisli parlamento olan Türkmenistan Milli Konseyi’nin Halk Meclisi Başkanlığı’na yapılan 'gizli oylama' sonucu seçildi.
Türkmenistan basınında yer alan haberlere göre; çarşamba günü, Berdimuhammedov'un katılımıyla Aşkabat'ta Halk Meclisi Divanı binasının açılış töreni düzenlendi ve Türkmenistan Milli Konseyi yeni meclisinin ilk toplantısı yapıldı.
Oturumda Halk Meclisi üyeleri adına, Halk Meclisi Başkanlığı görevine Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov’un seçilmesine dair bir teklif verildi.
"Gizli oylama" usulüyle 56 üyenin kullandığı oylar sonucu, Berdimuhammedov, oybirliğiyle Türkmenistan Milli Konseyi’nin Halk Meclisi Başkanlığı’na seçildi.
Halk Meclisi Başkanı Berdimuhamedov, Halk Meclisi üyelerine seslendiği bir konuşma yaparak, duydukları "yüksek güvenlerinin" yanı sıra Türkmenistan Milli Konseyi’nin iki meclisli parlamentosunun kurulması aşamalarında Türkmenistan Milli Konseyi’nin Halk Meclisi Başkanlığı yetkilerini ve bu yetkileri kullanma hakkı vermelerinden dolayı üyelere içten minnettarlığını dile getirdi.
İkili Meclisli Parlamento Nedir
Türkmenistan Anayasası'nda yer alan hükümle, yeni iki meclisli Parlamentoya Türkmenistan Milli Konseyi adı verildi. Yasama yetkisini kullanan ve iki odadan (Halk Maslahatı ve Parlamento) oluşan temsilci organı olan bu sistemden önce Halk Maslahatı "en yüksek temsil organı" konumundaydı ve meclis görevini Parlamento yürütüyordu.
Halk Maslahatı, beş vilayet ile Aşkabat'ta oluşturulan Halk Maslahatı'nın oturumlarında oybirliğiyle seçilen her vilayet ve başkentten 8 üye olmak kaydıyla 56 kişiden oluşuyor. Türkmenistan Devlet Başkanı odanın geri kalan 8 üyesini kendi iradesiyle atıyordu.
Halk Maslahatı'na katılım koşullarında; 30 yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim görmüş ve son on yıl boyunca kesintisiz bir şekilde Türkmenistan'da ikamet etmiş bir Türkmenistan vatandaşı seçilebilir veya atanabilir ibaresi yer alıyor. Türkmenistan'ın her eski Devlet Başkanı, bu hakkından feragat etmediği sürece Halk Maslahatı'nın geçerli bir üyesi konumundadır.
Meclis, yaklaşık olarak eşit sayıda seçmenle seçim bölgelerinden seçilen 125 milletvekilinden oluşurken, 25 yaşını doldurmuş ve son on yıldır kesintisiz olarak Türkmenistan'da ikamet eden bir Türkmenistan vatandaşı, Meclis milletvekili seçilebilme hakkına sahip olur. Türkmenistan Milli Konseyi üye ve milletvekillerinin görev süresi ise beş yıl ile sınırlandırılmıştır. Bir kişi aynı anda Türkmenistan Milli Konseyi'nin her iki odasına da üye ve vekil olamaz.
Halk Maslahatı, Meclis tarafından kabul edilen Anayasa ve diğer yasaları onaylama veya reddetme hakkına sahiptir. Halk Maslahatı; Meclis tarafından kabul edilen Türkmenistan Devlet Bütçesi konuları ile ilgili Türkmenistan kanununu dikkate alır; ulusal referandum düzenleme konularını kararlaştırır; Halk Konseyi üyeleri için seçimler atar; ülke Devlet Başkanının "önerisi üzerine", Yüksek Mahkeme Başkanı, Başsavcı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığının atanması ve görevden alınmasını değerlendirir; ülkenin Devlet Başkanı'na devlet ödülleri verir, ona askeri rütbeler ve diğer devlet rütbelerini tanzim eder; devlet sınırının değiştirilmesi konusuna karar alır; barış, güvenlik konularını gözden geçirir; Türkmenistan Anayasası ve mevzuatı ile ilgili Halk Maslahatı'nın yetkileri dahilindeki diğer konularda çözüm sunar.
Parlamento; değerlendirilmek üzere Milli Konseye sunulan Anayasa ve diğer yasaların taslaklarını değerlendirir; kabul edilen kanunların uygulanmasını kontrol eder ve bunların resmi yorumunu gerçekleştirir. Öte yandan, Devlet bütçesini ve bunun uygulanmasına ilişkin bir raporun sağlanmasıyla ilgili konuları gözden geçirir; devletin iç ve dış politikasının ana yönlerini, ülkenin siyasi, ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına yönelik programları ele alır; Türkmenistan Devlet Başkanı, Meclis milletvekilleri, vilayet, ilçe ve şehir halk konseyleri üyelerini seçer; Türkmenistan Devlet Başkanı'nın "önerisi" üzerine Ombudsman'ı seçer; enstitüler devlet ödülleri; uluslararası anlaşmaları onaylar ve kınar; Türkmenistan'ın idari-bölgesel bölümünün değiştirilmesine ilişkin sorunları çözer; hükûmet organlarının düzenleyici yasal düzenlemelerinin Anayasaya uygunluğunu belirler; Türkmenistan Anayasası ve mevzuatı ile ilgili Halk Maslahatı'nın yetkileri dahilindeki diğer problemleri çözüme kavuşturur.
Türkmenistan Devlet Başkanı, Halk Maslahatı odasına üye seçimini Mart 2021'de gerçekleştirilmesine karar verdi. Altıncı toplantıya katılan Meclis milletvekilleri, Milli Konsey Meclisi'nin bir sonraki milletvekili seçimine kadar kanunla belirlenen süre boyunca yetkilerine sahip olurlar.
Anayasa kanunu 1 Ocak 2021'de yürürlüğe girdi.