Giriş Tarihi : 04-02-2020 20:27

Deneme Biçiminde Bir Üstopya: Dijital Hukuk

Ütopyaların ilk örneğinin Antik Yunan’da Eflatun tarafından yazılan Devlet eseri olduğunu düşünürsek, ütopyaların tarihinin insan toplumlarının tarihiyle

Ütopyaların ilk örneğinin Antik Yunan’da Eflatun tarafından yazılan Devlet eseri olduğunu düşünürsek, ütopyaların tarihinin insan toplumlarının tarihiyle. İnsan toplumlarının gerek millet gerek din gerek ülkü gibi soyut kavramlar etrafında toplandığı düşünülünce, soyut bir başka kavram olan ütopyaları tasavvur etmeye de bu toplumlarla beraber başlaması şaşırtıcı olmaz. Distopya ise ütopyanın tam tersi; korkutucu, kötü gidişatın nihai noktası olarak düşünülür. Margaret Atwood, şu an dizisiyle de pek ünlü olmuş “Damızlık Kızın Hikayesi”nde ise her distopyanın birilerinin ütopyası olduğu için vaki olduğunu dolayısıyla üstopya demenin daha makul olacağını söyler. Her ne kadar Gilead’a distopyadan başka bir nitelemeyi yakıştıramasam da üstopya kelimesini önemli buluyorum. Geldiğimiz nokta, geleceğimiz nokta birilerimizi memnun edip/ umutsuzluğa sevk edip ütopyaya/distopya kurmaya yöneltecekken; kimileri için iyi kimileri için kötü sonuçlar doğuracak vakıalara ilişkin öngörüleri üstopya olarak nitelendirmenin daha isabetli olduğunu düşünüyorum. Yeni bir eser çıktı; Dijital Hukuk. Bu eserin müellifi Ahmet Yavuz Uşaklıoğlu ise henüz bir hukuk öğrencisi! Gerçekleşmesi pek muhtemel olan, dijital gelişmeleri dünyadaki örnekleriyle, kimi zaman değişik mevzuat ve sözlüklerden yararlanarak tanımlayan kimi zaman bununla da yetinmeyip Türk Mevzuatı için öneri getiren bir eser. Bir şeyin önüne dijital konulunca ya insanlığın yok edilmesi, felakete uğraması ya da adeta bir asr-ı saadeti anlatması bekleniyor. Yani dijital olan teknolojik olan ya müthiş bir yıkıcılığı ki bu yönde fazlasıyla Distopya mevcuttur ya da müthiş bir yapıcılığı yine bu yönde fazlasıyla ütopya da mevcuttur vaat edecek gibi algılanıyor. Ancak bu kitapta böyle bir vaat ya da anlatı yok; bu anlamda yazarı uygun görür mü bilmiyorum ama deneme biçiminde bir üstopyayı çağrıştırdı bana. Dijital Hukuk; hem hukukun araçlarının –gerek mahkemeler, gerek hukuki metin hazırlamaya yarayan gereçler- dijitalleşmesi hem de hukukun konusunun –yapay zeka, robotlar, kişisel veriler, big data gibi- farklılaşmasıyla halihazırda da dönüşümüne devam eden bir kavram. Bir günde işsiz kalan avukatlar/hakimler ordusu ya da bir günde adalet dağıtan bir yargı sistemi yok. Çin’de kurulan ve ileride başka ülkelerde de kurulması muhtemel olan İnternet Mahkemeleri var, eskiden Yargıtay dergilerinden içtihat ararken içtihat programına geçişimiz var, yapay zekanın ve ürettiklerinin ne kategorisinde değerlendirileceği sorunsalı var, geleceğe hazırlanmak için ne yapmalıyız/gelecekte var olmak için ne yapmalıyız temalı beyin fırtınaları var. Hukuk denilince her ne kadar öncelikle iki kişinin arasında olan alacak-verecek mevzuları, boşanma-nafaka davaları gelse de devletin kişi/vatandaşla olan ilişkisini de hukuk düzenler. Bu veçheden diyebiliriz ki siyaset yürütmek de hukuki bir faaliyettir. Yazar bu noktayı da es geçmemiş; hukukun hem malzemesinin dijitalleştiği dolayısıyla da evrenselleştiği bir dünyada egemenin egemenliğini sürdürmesine de değinmiş. Dijital Hukuk ile devlet egemenliğini hiç bir arada düşünmediğim için bu fazlasıyla şaşırtıcı bir mevzu olmuştu benim için. Topluluk kuralları, hakkaniyete aykırı/zarar veren fiilin hem cezalandırılması hem de mağdurun mağduriyetinin giderilmesi noktasında dijital platformların genelde yargı organlarından daha hızlı ve tatmin edici sonuçlar vermesi, aslında hukuki bir dijitalleşmeye ihtiyacımız olduğunun/belki de hukukun icbari niteliğinin bir noktada dijitalleştiğini göstermek için güzel bir örnekti. Benim kitapta en sevdiğim bölümse Yapay Zeka ve Yapay Kişilik bölümleriydi. Henüz kitabı okumadan önce, bu sorun hakkında fikir yürütmem istense ben de pek sevdiğim Asimov’un yazınından yararlanarak bir sonuca ulaşmayı denerdim. Literatürde de kimi hukukçular da yapay zekanın kaderi hakkında Asimov’un yasalarından, hikâyelerinde geçen küçük detaylardan da esinlenerek oluşacak yeni statü için varsayımda bulunmuşlardır. Yazarın kitabında değindiği statü “Yapay Kişilik” statüsü ne zaman mümkün olur ya da ne kadar mümkün olur, yapay kişilik Tüzel kişiliğin bir alt başlığı olarak mı değerlendirilir tabi bunu zaman gösterecek. Toparlamak gerekirse, hem teknolojiye/ dijitalleşmeye adeta bir öcü/kurtarıcı gibi bakmayıp olacağı öngörmeye çalışması hem içinde olmama rağmen aslında uzağında olduğum sistemlerden bahsetmesi, öngörülerini yaparken. Meraklılarına okumalarını kesinlikle tavsiye ederim.

NELER SÖYLENDİ?

Website Yorumları

DİĞER YAZILARI Evde Sıkılırken İzlenecek Filmler, 3’ü Bir Arada-5 13-05-2020 23:57 Evde Sıkılırken İzlenecek Filmler, 3’ü Bir Arada 4 26-04-2020 21:02 Evde Sıkılırken İzlenecek Filmler, 3’ü Bir Arada 3 04-04-2020 22:38 Evde Sıkılırken İzlenecek Filmler, 3'ü Bir Arada 2 30-03-2020 00:07 Benim Gözümden Muhsin Yazıcıoğlu 25-03-2020 20:30 Evde Sıkılırken İzlenecek Filmler, 3'ü Bir Arada 25-03-2020 01:00 Nasıl Delirdik? 24-03-2020 23:08 ‘Cezayirli Macron’ ve Göçmenler Sorunu 10-03-2020 20:00 Şirket Ortaklığı Olan Bağ-Kurluların Kucağındaki Bomba 2019/9 Sayılı Genelge 23-02-2020 21:29 Çalışanlar Açısından AGİ Günlük Artışları Derde Derman Olur Mu 23-02-2020 20:41 Ortağı Olduğu Şirketten Sigortalılık İptali Emeklileri de Vuruyor 21-02-2020 21:32 Onuncu Işık: Çevrecilik 19-02-2020 20:45 Toplumsal Evrim ve Kapitalizmin Kâr Güdüsü 06-02-2020 20:15 Deneme Biçiminde Bir Üstopya: Dijital Hukuk 04-02-2020 20:27 "Celaliyim, Celalisin, Celali" 02-02-2020 20:13 Ankara'da Ünlü Heykeltıraş: Aslan Başpınar 02-02-2020 21:10 Ülkücü Kullanılmaz 30-01-2020 20:29 Türk Milliyetçiliği ve Anlamsız Tartışmalar 30-01-2020 20:00 Atatürk'ün Tarım Politikaları - Rize'de Çay Hasadı 30-01-2020 20:14 Ajan 29-01-2020 19:58 İbrahim Dülger'in Ardından -1- 28-01-2020 20:46 Elçibəydən Sonra 28-01-2020 20:17 Avrupa'daki Irkçılık 27-01-2020 19:59 Neden "Milliyetçi" Değilim 26-01-2020 21:02 Ankara'da Hocaların Hocası Sanatçı: Mustafa Ayaz 26-01-2020 20:55 Enver Altaylı Meselesi ve Türkeş Nosyonu 25-01-2020 20:25 Çar Putin Hükumeti Düşürdü 24-01-2020 19:53 Türk Milliyetçilerinin Pozitivizm ile İmtihanı 23-01-2020 19:58 İstanbulludan İntikam Projesi: Kanal İstanbul 20-01-2020 20:23 Ankara'da Bir Duayen Heykeltıraş Burhan Alkar 19-01-2020 20:01 Libya’nın Kalbi Moskova’da Attı 17-01-2020 19:59 Organize Toplum, Ekonomi ve Spor 16-01-2020 20:00 Dost Yüzün Gördükçe 15-01-2020 21:07 İranda baş verənlər kimlər üçünsə "yorğan davası", bizlər üçünsə, TÜRKÜN DAVASIDIR! 14-01-2020 20:34 "Türken Raus" Diyen Avrupalılardan Türkleri Ev Sahibi Kabul Eden Avrupalılara 13-01-2020 20:01 Bencilliği Nasıl Öğreneceğiz 15-01-2020 20:31 Başkent Ankara'da Yaşayan Sanatçılar 11-01-2020 20:15 Türkiye'de İş Sağlığı ve Güvenliğindeki Sorunlar 10-01-2020 21:00 2019’da Putin Rusların Gönlünü Kazanamadı 10-01-2020 20:31 Bizden Ne Çok Şey Çaldılar 09-01-2020 20:57 Kılık Kıyafet Devrimi ve Cumhuriyetin Sınıfsız Toplum Ütopyası 09-01-2020 20:33 Bu İşin Sırrı Ne 09-01-2020 20:45 Şamanizmi Güncelleme Girişimi Olarak Burhanizm veya Ak Din 08-01-2020 20:53 Hariçten Gazel 08-01-2020 21:01 “Milliyetçiliğin Altın Çağı” 08-01-2020 15:58 Fars Şovnizminin İslam Maskası 06-01-2020 21:03 Avrupa'daki Türklerin Her Dönem Başının Belası: Dolandırılmak 06-01-2020 19:59 Bozkırın Ortasında Bir Vaha: Ankara 05-01-2020 20:28 Bir Yemekhane Meselesi 02-01-2020 20:30 Türk Devrimleri; Harf Devrimi ve Ölçüler Kanunu 02-01-2020 20:00 Millî Devletin Yerini Şirketler Mi Aldı 02-01-2020 15:51 Mum Eğer Yanmırsa Yaşamır Demek 01-01-2020 20:00 Tarih Fetişizmi yahut Meçhul Okuyucuya Mektup 31-12-2019 20:36 Game Of Thrones'un Esin Kaynağı: Güllerin Savaşı 29-12-2019 21:09 AOÇ ve Mustafa Kemal'in Tarım Politikaları 26-12-2019 19:59 Layiqli Vətəndaş Olmaq Üçün İnsan Olmaq Gərəkdir 25-12-2019 19:59 Avrupa'da Milliyetçilik Anlayışı 24-12-2019 20:34 Ankara Efeleri 22-12-2019 20:26 Braveheart'tan Doğu Türkistan'a 21-12-2019 19:47 Doğu Akdeniz’in ‘Kalpgâh’ı: Kıbrıs 21-12-2019 19:47 Kençliyü ya da Han Yağması ve Mustafa Kemal Ekonomisi 19-12-2019 20:21 Bir veya Üç Yüz Kişi 18-12-2019 21:14 Dünden Bugüne Kimlikçi Siyaset Üzerine Düşünceler 18-12-2019 20:15 Türk-Rus Dostluğu(!) 16-12-2019 21:23 Davadan Döneni Vurun 16-12-2019 20:25 Kadın Mücadelesi Üzerine 17-12-2019 20:34 Ankara Türküsü "Misket" 15-12-2019 20:17 Avrupa'da Türk Varlığının Dünden Bugüne Neleri Değişti 14-12-2019 20:56 Türk Mitolojisinde Ayaz Ata Yoktur 14-12-2019 20:04 İdeologiya 13-12-2019 20:16 Rusya’nın Çekmecedeki Tabancası: Wagner 13-12-2019 20:17 Ankara Ahi Cumhuriyeti 12-12-2019 20:10 Siyasal İslam Hücreleri 12-12-2019 19:57 Ne Halklar Ne de Ümmetiz: Türk Milletiyiz 11-12-2019 20:25 Pelinsular, Sümeyyeler, Düşünceler 10-12-2019 20:01 Derelerle Süslü Bir Ankara Olmalı 08-12-2019 20:42 Doğu Akdeniz’de Çekilen Şah: Türkiye-Libya Mutabakatı 07-12-2019 20:16 Diktaya Açlık 07-12-2019 19:56 Elektronik Doğrudan Demokrasi 05-12-2019 21:04 3 Aralık Dünya Engelliler günü imiş, Adamlığımızdaki Engeller Hariç... 05-12-2019 21:19 Şiirimize Ne Oldu 04-12-2019 19:59 Avrupa Eski Avrupa Değil 04-12-2019 19:58 Biz Kimik, Məclis Onun Məclisidir 03-12-2019 20:23 Kadim Bir Türk Şehri Harput 01-12-2019 21:00 Türkçe ile Felsefe Yapamazsınız 01-12-2019 19:57 İspanya: Sürprizlerin Sürpriz Olmadığı Memleket 29-11-2019 19:08 Türkiye Evrensel Değerlere Bigane Kalarak Yönetilemez 29-11-2019 19:17 Don Kişot ve Günümüzün Yandaş Zekası 28-11-2019 21:02 Yeni Nesil Milliyetçiler Vatanı Nasıl Seviyor 23-11-2019 18:11 Müslüman Kardeşler 19-11-2019 18:25 Milliyetçilik Bir Egemenlik Meselesidir 15-11-2019 17:59 Suriyeliler Sorunu: İnsanlıkla Öfke Arasında Muhalefet 10-11-2019 18:05 Atatürk Ezelî ve Ebedî Türk Dünyasının Sönmez Güneşi 09-11-2019 16:12 Gelecek Geliyor 07-11-2019 15:45 Sözde Ermeni Soykırımı 02-11-2019 20:09 Diriliş İçin Bir Milletin Ayağa Kalktığı Yerdir Sakarya 02-11-2019 20:24