Başkurt Bozkırlarından Yükselen Ses: Ay Yola
Başkurt topraklarından doğan Ay Yola, Türk müziğinin geleneksel motiflerini modern ezgilerle buluşturduğu Umay (Homay) şarkısıyla kısa sürede uluslararası bir ilgi odağı hâline geldi.
2024 yılında Başkurdistan’ın başkenti Ufa’da kurulan Ay Yola, folk-pop türünde eserler veren üç kişilik bir müzik grubu. Grup, özellikle 2025 yılında yayınladıkları ve viral hâle gelen Umay (Homay) adlı eserleriyle tanındı. Bu parça başta Kazakistan, Azerbaycan, Özbekistan ve Rusya olmak üzere geniş bir coğrafyada yankı uyandırdı.
Grubun ismi, Başkurtçadaki “Ay” (Ay) ve “Yola” (Yol, yasa) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Grubun vokalisti Rinat Ramazanov, bu ismin Ural-Batır destanına atıfla “evrensel yasalar, hayatın kuralları: öldürme, çalma, büyüğünü say, küçüğünü koru” anlamını taşıdığını belirtiyor.
Üç Güçlü İsim, Tek Ruh
Ay Yola’nın üç üyesi de Başkurt müzik sahnesinde tanınan isimlerden oluşuyor:
Adel Şayhitdinova, vokalist, söz yazarı, gitarist ve dombra icracısı. Aynı zamanda Başkurtistan’ın ödüllü olan müzisyen Ruslan Şayhitdinov’un kızı.
Ruslan Şayhitdinov, klavye, bas gitar ve kobız çalan; müzik yapımcılığı ve ses mühendisliği yapan bir sanatçı. DJ Ruslan Sever olarak da tanınıyor ve o da Başkurtistan’ın Onurlu Sanatçısı unvanını taşıyor.
Rinat Ramazanov, grubun vokalisti ve kuray icracısı. Argımak adlı etno grubun lideri ve solisti olan Ramazanov, 2016-2025 yılları arasında Tüm Rusya Başkurt Gençliği Kurultayı’nın başkanlığını yürüttü. Aynı zamanda Başkurtistan Halk Sanatçısı unvanına sahip.
Destandan Müziğe
Ay Yola’nın temelleri, Ruslan ve Adel Şayhitdinov’un 2010 yılındaki “Musume” projesi ve Rinat Ramazanov’un “Argymak” topluluğundaki çalışmalarıyla atıldı. 2024 yılında “Benim Ufam” adlı, şehrin 450'inci kuruluş yılına ithaf edilen bir şarkı vesilesiyle bir araya gelen müzisyenler, bu iş birliğini yeni bir projeye dönüştürdü. Ural-Batır destanından ilhamla hazırlanan ilk albümlerini yalnızca 10 ayda tamamladılar.
Gelenekten Geleceğe
Ay Yola’nın müziği, at nalı sesini andıran tekdüze ritimler ve tekrar eden melodik cümlelerle karakterize ediliyor. Derin ve kararlı bir bas hattı üzerine inşa edilen bu tını, bozkırların ruhunu çağrıştırıyor. “Homay” adlı parçalarında ayrıca boğazla şarkı söyleme (gırtlak müziği) tekniğine de yer veriliyor.
Ay Yola, yalnızca bir müzik grubu değil, aynı zamanda bir kültürel hafızanın önemli bir aktarıcısı. Ural-Batır’dan bugüne uzanan Başkurt-Türk mirasını, genç nesillere yeni bir müzikal dille ulaştırıyor. Bu yönüyle Ay Yola, Türk Dünyas'ında yükselen etnomüzikal uyanışın en parlak temsilcilerinden biri olmaya aday.
Köklerim soruyor
Canım da, kanım da soruyor
Kadim hafıza soruyor
Kimdir bu Umay?
Umay’ın annesi Güneş
Onu Can Pınarı’nda yıkadı
Babası ise Samrav
Ona iyiliği öğretti
Akbuzat ve elmas kılıç
Sadece Umay tarafından korunur
Can Pınarı’na giden yolu
Yalnızca Umay bilir
Yabancılara gitmedi
Yurdunun töresini bozmadı
Sadık oğullar yetiştirdi
Baht kuşu Umay!
Bizim Başkurt kızları –
Umay’ın yıldızları
Can Pınarı’nın su yolu
Sizin ruhunuza yazılmış
Bizim Başkurt kızları –
Umay’ın yıldızları
Can Pınarı’nın su yolu
Sizin ruhunuza yazılmış