Birlik Ruhunun Büyük Şairi: Süyinbay Aronulı

'Böri bası-uranım Börili menin bayrağım

“Böri bası-uranım
Börili menin bayrağım.
Börili bayraq köterse
Qozıp keter qaydağım.”

***
“Kurt başı parolam,
Kurt başlı benim bayrağım.
Kurt başlı bayrak kaldırılırsa
Ayağa kalka unutulanım.”

Süyinbay Aronulı, 1815 yılında Jambıl’da dünyaya gelmiştir. Çok küçük yaşlarda şiir söylemeye başlamış ve kısa sürede kendisine büyük bir şöhret verecek aytış (atışma) türünün yanı sıra tolğav (lirik şiir) ile jır (destan) türlerine ustaca eserler yaratacak kadar vakıf olmuştur. Şair, akınlık (aşıklık) mesleğini gördüğü bir rüyadan sonra icra etmeye başlamıştır. Fakat bu mesleğe meyyal oluşunda içine doğduğu ailenin de tesiri büyüktür. Örneğin atası Küsep’ten babası Aron’a, ondan da Süyinbay’a aktarılan Ötegen destanını şiirleştirmesi bu tesirin somut bir delilidir. Süyinbay, işgal altındaki Türk topraklarında baskıcı idareye rağmen korkusuzca siyasî ve içtimaî meseleleri şiirlerine konu etmiştir. Fakir bir aileden gelmesinin sanat hayatına yansımaları olmuş, sosyal adaletsizlik ve baskıcı siyasete birçok şiirinde temas etmiştir. Onun sosyal içerikli şiirlerinde tenkit unsuru daima baskın çıkmıştır, bu yönüyle döneminin en büyük hiciv üstatlarından kabul edilir. Büyük şair, Çarlık devrindeki zulmü işlemekten de asla çekinmemiştir.

“Han değil, dertsin,
Kalabalık halkı sürüp yiyip bitiren
Derine güçlükle sığıyorsun.
Hırsız, arsız, zalimin
Yanına her şeyi yığmışsın…
Dünyayı yutsa doymayan
Dipsiz bir oyuksun,
Kıymetin yok halk nezdinde
Akan su gibi soğuksun.”

mısralarının muhatabı yazıldığı dönemde de bugün olduğu gibi gayet açıktır. Karşı olduğu düzene karşı Süyinbay, misyonunun bilincindedir ve bunu da dizelere döker:

“Halkı dil ile korudum,
Söz gerçeğe geldiğinde
Başımı kesseler de dönmedim.
Kurtulup fakirler gidene kadar
Zorbaları sözlerimle hapsettim.”

Çarlık Rusyasının baskısına karşı milletinin yanında olan Süyinbay, yalnızca düşmanını yermekle kifayet etmez ve şiirlerinde öz milletine de birlik çağrısında bulunarak bir yol gösterici konumuna oturur. Türk boyları arasındaki ayrımı reddeder. “Qırğız Qazaq eldesip / Tınıştıqqa turğanda / Anav mınav demegin” (Kırgız Kazak birleşip / Huzur içinde yaşarsa / Öyle böyle deme sakın) gibi sayısız mısrayla Türklerin neden bir ve beraber olması gerektiğini anlatmıştır.