Dağlık Tuva'nın Engin Yüreği: Kongar-ool Ondar

1962 yılında dünyaya gelen Tuvalı sanatçı, çocukluğundan itibaren ilerleyen yıllarda adeta kendisiyle özdeşleşecek kömey sanatını icra etmeye başlamıştır. Yüksek eğitimini Kızıl Pedagoji Enstitüsü’nde tamamlayan henüz SSCB dağılmadan önce kurduğu müzik grubu ‘Tuva Topluluğu’ ile SSCB sınırlarında kalan hemen hemen bütün toprakları gezmiştir.

1990’ların başında UNESCO sponsorluğunda düzenlenen Uluslararası Kömey Festivali’ni kazanan Ondar, bu tarihlerde büyük bir Avrupa turnesine çıkmış ve Batılı sanatseverleri performansıyla geleneksel Türk müziğine hayran bırakmıştır. Bunun üzerine Tuva’da ‘Halkın Kömeycisi’ unvanını alan büyük sanatçı, sayısız ülkede sayısız sanatçı ile sahne almıştır. Kömeyi özellikle ABD’de popüler hale getiren Frank Zappa ve Kronos Quartet ile aynı sahneyi paylaşmıştır. Ry Cooder, Geronimo filminin müzikleri için Tuva’ya gidip Ondar ile çalışmıştır.

1999 yılında ‘en iyi belgesel film’ dalında Oscar’a da aday gösterilen “Genghis Blues” isimli yapım, onun sanat serüvenini konu almış ve Tuva müziğinin dünyaya tanıtılmasında önemli bir rol oynamıştır.

Alaş isimli müzik grubunun da kurucuları arasında yer alan Ongar, 2000’li yıllarda birçok etnik müzik festivaline onur konuğu olarak davet edilmiştir. İgor Köşkendey, Badı-Dorju Ondar, Yevgeniy Sarıglar gibi birçok önemli kömey sanatçısının da yetişmesinde emeği vardır.

Türkiye’de NTV ekranlarında yayınlanan Zaman Yolcusu adlı belgesele konuk olan Kongar-ool Ondar, Türkiye Türklerine “Gırtlak şarkılarının kadim Türklerin müziği olduğunu unutmayın, Türkiye Türklerinin bu geleneğe yabancı kalmaması lazım” sözleriyle seslenmişti.

Etkileyici sanat yaşamının yanı sıra ülkesinin meseleleriyle de ilgilenen Ondar, bir süre Tuva Cumhuriyeti Parlamentosu’nda milletvekilliği de yapmıştır.

Dağlık Tuva’nın engin yüreği, büyük kömey sanatçısı Kongar-ool Ondar, 25 Temmuz 2013 tarihinde henüz 51 yaşındayken Kızıl’da beyin kanaması geçirerek hayata veda etmiştir.