Kazakistan'da Uygurlar ve Kazaklar Arasında Gerilim
Kazakistan'daki Tokayev rejiminin Çin yanlısı tavrı nedeniyle Uygurlar ve Kazaklar arasında gerilimler meydana geliyor.
27 Ekim'de 5 bin nüfuslu Penzim kasabasında meydana gelen olayda, Uygurlar ve Kazaklar arasında çatışma yaşandı. Olayın üstünden geçen iki haftanın ardından kasaba sakinleri, mısır hasadını yapmak için günlük işlerine geri döndüyse de yaşanan olayın ardından polis bölgede sürekli devriye geziyor ve kavganın etkileri halen taze. Yalnızca adı belirtilen Penzim sakini Ahmet, "Polis gece gündüz durumu izliyor. Burada olmaları iyi, çünkü bu tür bir çatışmanın tekrar olmasını istemiyoruz” dedi.
RFE'den Farangis Najibullah ve Manas Kaiyrtayuly'nin haberine göre Penzimliler, polisin açıklamasına göre en az iki kişinin yaralandığı, ancak çok daha kötü sonuçlar doğurduğu düşünülen 27 Ekim olayı hakkında konuşmaktan çekiniyor. Alınan bilgilere göre bir okuldaki gençler arasındaki kavga, Almatı eyaletindeki Çin sınırına yaklaşık 25 kilometre uzaklıktaki Penzim'de isyana dönüştü. Kasabada Uygurlar ve Kazaklar bir arada yaşıyor.
Yaşanan kavgada çok sayıda özel ev, iş yeri ve araç hasar gördü. Gerilimin başında kavganın Uygurlar ve Kazaklar arasında bir gerilim olduğunu belirten resmi kaynaklar ve Kazakistan medyası, sonrasında ise tavır değiştirerek bu iddiaları reddetti.
Diktatör Tokayev: Olaylar Kötü Niyetli Grupların Provokasyonu
Diktatör Kasım Cömert Tokaev, 5 Kasım'da yaptığı açıklamada çatışmanın "etnik" olduğunu reddederek "Olayları daha ziyade, ülkemiz için bazı provokatör ve kötü niyetli gruplar tetikledi" dedi. Yerel yönetim verilerine göre Penzhim, 2.783 Uygur ve 2.519 Kazak ile yaklaşık 5.300 nüfusa ev sahipliği yapıyor.
Penzimli 62 yaşındaki etnik Uygur bir kadın, geçmişte bu tür "bölünmelerin" hiçbir zaman "gerilimin tırmanmasına" yol açmadığını hatırlatıyor. "Birbirimizi evlerimize davet ederdik, birbirimizi ziyaret ederdik ama artık öyle değil" diyen kadın, Penzim'deki ebeveynlerin artık çocuklarına, eğer Uygur ise arkadaşlarının evlerini ziyaret etmemelerini söylediğini aktarıyor. Bölge sakinleri, artık Uygurlar ve Kazakların aynı camide saf tutarken bile ayrılık girdiğini belirtiyor.
Ülkede Uygur Türklerini hedef alan bu tavrın temelinde Kazakistan'daki Tokayev rejiminin Çin yanlısı tavrı yatıyor. Kazakistan Devlet Başkanı Kasım Cömert Tokayev kısa süre önce yaptığı açıklamada "Çin'in her zaman ana ortakları olacağını" söylemişti. Kazakistan yönetimi, Doğu Türkistan'da soykırıma maruz kalan Uygur Türklerini Çin'e iade etmekten çekinmiyor ve ülkede Uygur soykırımına karşı yayınlara izin vermiyor. Ekim ayında soykırımı protesto eden kadınlar Kazak polisi tarafından karga tulumba gözaltına alınmıştı.
Kazakistan diktatörü Tokayev, Doğu Türkistan'da toplama kampına atılan Kazaklara sahip çıkılmaması nedeniyle yapılan eleştirilere "Onlar Çin vatandaşı" diyerek yanıt vermişti. Sovyetler Birliği'nin Pekin I. Sekreteri(Büyükelçilik) olan Tokayev'in diktası, halkı Uygur Türklerine karşı kışkırtıyor.