Kırgızistan'da Devlet Başkanının Yetkisini Arttıran Anayasa Taslağı Protesto Ediliyor

Dost ve kardeş ülke Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te, önerilen yeni anayasa taslağına karşı barışçıl bir protesto eylemi düzenlendi.

Erkindik Bulvarı'ndaki tren istasyonu yakınında saat 12.20 itibarıyla yüzden fazla kişi toplandı.

Yürüyüş, 15.50 sularında Bişkek tren garından başladı ve Parlamento binası yakınındaki Ala-Too meydanında sona erdi.

Protestocular, yaklaşık 1 saat sonrasında Ala-Too meydanındaki Manas anıtına ulaştı. Ellerinde, mevcut anayasanın değiştirilmemesi taleplerinin yazdığı pankartlar tuttular. Meydanda yaklaşık 500 kişi vardı.

Bazı cumhurbaşkanı aday adayları ile Reforma ve Ata Vatan siyasi partileri üyelerinin katıldığı yürüyüşte, "Sadır Caparov gitsin, anayasa kalsın", “Han anayasasına karşıyız” ve “Anayasa taslağı geri çekilsin” yazılı pankartlar taşındı.

Cumhurbaşkanı aday adayı Sadık Şer-Niyaz, “Halkımızın refahını yükseltecek anayasaya karşı değiliz. Ama korkutularak anayasa değiştirilemez. Bize parlamenter yönetim sistemi gerekli.” ifadeleriyle anayasa taslağını gazetecilere değerlendirdi.

Meydana varıldığında moderatör Ulan Usoyun, protestoculardan dağılmalarını istedi. Hiçbir sonuç alınmazsa protesto eyleminin tekrar yapılacağını söyledi.

Anayasa Uzlaşma Komisyonu ve Halk Kurultayı

“Halk Kurultayı” adlı yeni organın oluşturulması ve devlet başkanının geniş yetkilerle donatılması öngörülen yeni anayasa taslağı tartışmaya açılmış ve "Anayasa Uzlaşma Komisyonu" oluşturulmuştu.

Tasarıya göre Halk Kurultayı; devlet başkanı, parlamento, devlet organları, yerel yönetim organları ve bunların yetkilileriyle iş birliği içinde çalışma yetkisine sahip olacak.

Parlamentoda sandalye sayısı 120'den 90'a düşürülecek ve bir kişi en fazla iki kez 5 yıllığına devlet başkanı seçilebilecek.

Taslakta geniş yetkilerle donatılan devlet başkanı; yargı, hükûmet ve yerel yönetimlere atama yapabilecek ve parlamentoya yasa teklifi sunabilecek.

Devlet başkanlığı idaresinden yönetilecek hükûmetin programı ile yapısını da devlet başkanı belirleyecek. Ayrıca devlet başkanı, kabine toplantılarına başkanlık etme yetkisine de sahip.

Mevcut Anayasa Odası, Yüksek Mahkeme bünyesinden çıkarılacak ve Anayasa Mahkemesi şeklinde faaliyet gösterecek.

Bundan sonraki anayasa değişiklikleri; devlet başkanının önerisiyle parlamentoda, parlamentonun salt çoğunluğu veya en az 300 bin seçmenin inisiyatifiyle kabul edilebilecek.

Bahsi geçen anayasa değişikliğini gündeme taşıyan milletvekilleri, cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılacağı 10 Ocak 2021'de anayasa referandumunun da yapılmasını önermişti.

Kırgızistan, 1991-2010 arasında devlet başkanlığı sistemiyle yönetilmiş, ülkede iki halk devriminin ardından 2010'da düzenlenen anayasa referandumuyla parlamenter yönetim sistemine geçilmişti.

1,5 ay önce yapılan parlamento seçim sonuçların iptali için başlayan gösterilerin şiddet olaylarına dönüşmesinin ardından cezaevinden çıkarılan ve başbakanlık koltuğuna oturtulan Sadır Caparov, yeni anayasanın halkın talebi olduğunu iddia etmişti ve cumhurbaşkanı adayı olması sebebiyle görevinden istifa etmişti.