Şeriatçı Taliban'ın İşgal Ettiği Afganistan'daki Pamir Kırgızları, Kırgızistan'a Seslendi
Afganistan'ın kuzeydoğusunda bulunan Vahan Koridoru'ndaki Pamir Kırgızları, Şeriatçı terör örgütü Taliban'ın çocukların eğitiminı yasaklaması sonucu Kırgız Hükümeti'ne seslenerek Kırgızistan'da yerleşmek için imkân sağlanmasını istedi.
Afganistan'ın kuzeydoğusunda bulunan Vahan Koridoru'ndaki Pamir Kırgızları, Şeriatçı terör örgütü Taliban'ın çocukların eğitiminı yasaklaması sonucu Kırgız Hükümeti'ne seslenerek Kırgızistan'da yerleşmek için imkân sağlanmasını istedi.
Özgürlük Radyosu'ndan Farangis Najibullah'ın haberine göre, Afganistan'ın kuzeydoğusundaki Bedahşan Eyaletinin İşkaşim ilçesindeki Tacik sınırına yakın kiralık evlerde kaldıklarını söyleyen Pamir Kırgızı aileler, Kırgızistan'a taşınmaları için Bişkek'ten yardım bekliyor.
Özgürlük Radyosu'nun yayınladığı videoda konuşan Muhammed Abdulcapar-uulu, en az bin 500 Kırgız'a ev sahipliği yapan Vahan Koridoru'ndaki Büyük Pamir ve Küçük Pamir'deki evlerini yakın zamanda terk ettiklerini söyledi. Abdulcapar-uulu, "Bütün mallarımızı ve hayvanlarımızı sattık ve buraya taşındık. Artık Pamir'e dönemeyiz. Kırgızistan'daki Kırgız kardeşlerimizin bizi bulup buradan çıkaracağı umuduyla yaşıyoruz." dedi.
Yayınlanan videoda eşi ve üç küçük çocuğunun yanında oturan Abdulcapar-uulu, çiftin dördüncü çocuklarının yakın zamanda aşırı soğuktan donarak öldüğünü söyledi.
Kırgız yetkililer, yaklaşık 90 Pamir Kırgızı'nın Kırgızistan'a yerleşmeleri için çalışma başlatıldığını açıkladı. Bir hükümet temsilcisi, Afganistan'da mahsur kalan tüm etnik Kırgızların, Kırgızistan'a yerleştirilmesinde kararlı olduklarını söyledi. Öte yandan yetkili, Afganistan'da yaşayan çoğu Kırgız'ın pasaportlarının olmaması ve diğer lojistik engeller sebebiyle sürecin oldukça zor olacağını belirtti.
Şeriatçı terör örgütü Taliban hükümeti, "teknik sorunları" gerekçe gösterip birçok Afganistan vatandaşını yurtdışına seyahat edemez durumda bırakmak için geçen Ekim'de pasaport dağıtımını durdurmuştu.
Kırgız milletvekili Çolpon Sultanbekova, Özgürlük Radyosu'nun Kırgız Servisi'ne verdiği demeçte, "Fayzabad'da (Bedahşan eyaletinin başkenti) buraya gelmek için pasaport alamayan 88 etnik Kırgız var." ifadelerini kullandı. Sultanbekova "Kırgız kardeşlerimizden başvuru gelir gelmez konuyla ilgili Kırgız devlet kurumlarıyla temasa geçtik. Oradaki etnik Kırgızlara yardım etmek için de maddi yardım istedik ve hükümetin kararını bekliyoruz." dedi.
Kırgızistan Dışişleri Bakanlığı, İşkaşim'de mahsur kalan etnik Kırgızlara yardım etmek için hangi tedbirleri almayı planladığı konusunda henüz kamuoyuna açıklama yapmadı.
Kırgız hükümeti, 2017 ve 2019'da 50'şer Pamir Kırgızı'nı kalıcı olarak Kırgızistan'a yerleştirmişti. Kırgızistan'a yerleşen Pamir Kırgızlarına barınma, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim ile iş bulma konusunda yardım edilmişti. Bunlara ek olarak Pamir Kırgızları için hızlandırılmış bir vatandaşlık prosedürü de hazırlanmıştı.
2017 ve 2019'da Kırgızistan'a gelen Pamir Kırgızları, Narın ve Oş illerine yerleştirilmişti. Yerleşenler arasındaki Pamir Kırgızlarının bir kısmı Kırgızistan'daki yaşam tarzına uyum sağlamanın zor olduğunu söyleyerek Afganistan'a geri dönmüştü.
Ancak Şeriatçı terör örgütü Taliban'ın Afganistan'ı işgal etmesinden önce yaşanan bu durum, güncel koşullar göz önünde bulundurulduğunda, Pamir Kırgızlarının Afganistan'da yaşamasını imkânsız kılıyor. Pamir Kırgızları, mürteci teröristlerin özellikle kadınlara ve kız çocuklarına yönelik uyguladığı istibdad yasaları sebebiyle çocuklarının geleceğinden, özellikle de eğitimlerinden endişe duyduklarını söyleyerek Kırgız hükümetine yalvarıyor.
Pamir Kırgızı olan Macıraym Abdülcelil-uulu adlı bir kişi, kayda aldığı videoda, Taliban'ın bazı erkek okullarını da kapatması nedeniyle sadece ergenlik çağındaki kızının değil, iki oğlunun da okula gönderilmediğini söyledi. "Çocuklarımın eğitim görmesinden ben sorumluyum. Bu nedenle Kırgızistan'a taşınmak istiyorum. Kızımın da eğitim görmesini istiyorum, lütfen bizi buradan çıkarın" diye yalvaran Abdülcelil-uulu. "Eğer burada ölürsem çocuklarım eğitimsiz kalır" dedi.
Abdülcelil-uulu, Afganistan'da kendi evi ve nispeten rahat bir hayatı olduğunu, "kendi insanlarıyla" birlikte olmak için Kırgızistan'a yerleşmek istediğini söyledi.
Şeriatçı terör örgütünün, 2021'in temmuz ayında Afganistan'ın kuzeyine ve kuzeydoğusuna doğru ilerlerlemesi üzerine 345 Pamir Kırgızı Tacikistan'a kaçmıştı. Kırgızistan mültecileri, kabul etmeye hazır olduğunu açıklamış, ancak Tacik rejimi, Batı destekli Afgan Hükümeti'nin Pamir Kırgızları'nın güvenliklerini garanti ettiğini söyleyerek mültecileri Vahan Koridoru'na geri itmişti.
Kırgızistan, Taliban rejimi yönetimi ele geçirdiğinde de Pamir Kırgızlarını ülkelerine yerleştirmek isteğini bildirmişti.
Kırgızistan Devlet Başkanı Sadır Caparov, 2021'in Eylül ayında, Oş ilinin Çon-Alay bölgesinde Pamir Kırgızları için yeni bir yerleşim bölgesinin inşaatına resmen başladığını duyurmuştu. Toplamda 3 milyon dolardan fazla harcanan projede hükümet, bölgede 400'e kadar konut inşa etmek için 30 hektar tahsis etmişti. Projede çeşitli sosyal merkezler, sağlık tesisleri ve 275 çocuk için bir okul yer alıyordu.
15. yüzyıldan beri Pamir bölgesinde yaşayan Pamir Kırgızları, göçebe bir yaşam tarzına sahip ve geçim kaynaklarını çoğunlukla hayvancılıktan sağlıyor.