Siyasette Başarı ve Merkez
Başarı hikayeleri herkes tarafından sevilir. Siyasette ise başarılı insanlar kimi zaman halk kahramanı kimi zaman yaratıcı tarafından seçilmiş kişi olarak görülürler. Birçok insan başarılı siyasetçileri ve siyasi hareketleri başarı yolunun son aşamasında tanır. Başarıya giden yol ise çoğu zaman göz ardı edilir. Bu dosyada Giorgia Meloni ve İtalya’nın Kardeşleri (Fratelli d'Italia) partisinin başarı hikayesine göz atacağız. Her başarı elbette sonsuza dek sürmez ancak Meloni ne yaptı da hem Rusya’nın etki alanından sıyrılıp hem de İtalyan halkına milliyetçi bir tonda seslenerek kısa sürede iktidara ulaşabildi? Bütün bunları yaparken Avrupa Parlamentosu’nda lider olan The European People's Party Group(EPP) grubunun en önemli üyelerinden biri oldu ve merkezden* uzaklaşmadı.
*Merkez kelimesi son dönemde herkesin diline pelesenk olmuş durumda. Merkezin nerede konumlandığı ülkeden ülkeye ve kültürden kültüre değişir. Hatta merkezin nerede olduğu sizin konumunuza göre de değişir. Bu dosyada merkez kelimesini sağ ve solun ortası anlamında değil radikal söylemlerden ve yıkıcılıktan uzak olma hali anlamında kullanacağız.
Ateş İlyas Başsoy okuyanlar için ilave anlatım: Siyasal İletişimci olan A. İ. Başsoy, kendi yarattığı Selim Türkhan karakterini anlatırken “siyasetsiz seçmen” kavramını kullanır. Bu durumda belki de bir parti için merkez olabilmek yani radikallikten ve yıkıcılıktan uzak olma hali, parti kendi ideolojisinden taviz vermezken bu siyasetsiz seçmenlere ulaşabilme halidir. Bu yüzden her ne kadar elimizde İtalya’da Selim Türkhan’ların yaşadığına dair bir veri olmasa da Meloni için kendi ideolojisini bütün kudretiyle savunurken (tabanını kendinden uzaklaştırmazken) İtalyan Selim Türkhan’ı da ikna edebilmiş demek yanlış olmaz :)
Meloni Kimdir?
“Evet, o biraz korkutucu”
- Silvio Berlusconi
Uzun bir dönem İtalya başbakanlığı yapmış ve adından sıkça söz ettirmiş Silvio Berlusconi(1936-2023) Meloni ve partisi iktidara geldiği gün onun için “Evet, o biraz korkutucu” ifadesini kullanmıştı. Üstelik Berlusconi’nin Başbakanlığı döneminde Meloni, henüz 31 yaşındayken Gençlik Bakanlığı yapmıştı. Oysa zaman bize gösterdi ki Meloni Berlusconi'nin yarısı kadar bile korkutucu değildi. Peki birçoğumuzun meşhur “Ben bir anneyim, bir İtalyan’ım ve bir Hristiyan’ım” tiradıyla az da olsa tanıdığı Meloni nasıl bir siyasetçi ve bugünkü başarısının sırrı ne?
Sicilyalı bir annenin kızı olan Meloni çok erken yaşlarda siyasete atılmış, Merkez Sağ Parti olan Özgürlük Halkı Partisi (Popolo della Libertà)’nin Gençlik Örgütü’nün kendi bölgesindeki ulusal başkanlığını 19 yaşındayken üstlenmiştir.
*Meloni’nin gençlik yıllarından bir fotoğraf
O dönemlerde yaptığı Mussolini öven konuşmaları bugün bile hala önüne getirilmektedir. Meloni daha sonra Özgürlük Halkı Partisi’nde Gençlik Bakanlığı başta olmak üzere çeşitli görevler edinmiştir. 2012 yılının Aralık ayına gelindiğinde ise Meloni için bir kırılma anı yaşanmıştır. İtalya’nın Kardeşleri (Fratelli d'Italia) partisinin kurucuları arasında yer almış, bir yıl sonrasında ise partinin Genel Başkanı olmuştur.
İtalya’nın Kardeşleri (Fratelli d’Italia)
İlk yıllarda partisi ve kendisi istedikleri başarıyı gösteremeseler de 2018 seçimlerinde büyük bir sıçrama yaparak adlarından söz ettirmeyi başarmışlardır. Bu seçimlerde merkez-sağ ittifakında yer alan Meloni ve partisi, %4,3’lük oy oranına rağmen birçok milletvekili ve senatör koltuğu elde etmiştir (Tablo 1)
Tablo 1:
Meloni özellikle 2018 yılında, o dönem Fransa ve İtalya arasındaki göçmen tartışmalarına ithafen yaptığı konuşma ile adından söz ettirmeyi başarmıştı.
Doğrudan Macron’u hedef alan ve Fransa’nın Afrika’daki sömürge hareketlerine devam ettiğini vurgulayan konuşmasında en vurucu kısım ise şu olmuştu:
“Çözüm Afrikalıların Avrupa’ya göç etmeleri değil, aksine Afrika’nın Avrupalılardan kurtulmasıdır”
Bu ve daha birçok etkili konuşmasıyla İtalya siyasetine hareket getiren Meloni ve partisi, 2022 yılında yapılan genel seçimlerde ise iktidar koltuğuna oturmuşlardır. Bu sefer merkez-sağ ittifakının en çok oy olan partisi olan İtalya’nın Kardeşleri, toplam % 26’lık bir oya ulaşmayı başarmıştır. Bu da uzun yılların ardından İtalya’da milliyetçi bir partinin iktidar olması anlamına geliyordu.
Son olarak 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde de başarısını devam ettiren İtalya’nın Kardeşleri, %25,9’luk oy oranına ulaştılar. Fransa ve Almanya’daki iktidar partilerinin büyük bir düşüş yaşadığı seçimde oylarını artırmayı başardılar.
*Seçimlerden sonra Teşekkürler İtalya yazılı pankartı tutan Meloni
Başarının Sırları
- Sosyal Medya ve Kampanya
Siyasal İletişim alanında çalışan ve bu alanda uzmanlaşmak isteyen biri olarak elbette önce kampanya kodlarına bakmak istedim. En çok dikkat verilmesi gereken şey ise “göçmen karşıtlığı, anti-LGTBQ ve İslam karşıtlığı” gibi oldukça keskin çizgileri olan bir partinin pozitif sayılabilecek bir kampanya yürütmesi.
2024 AP seçimlerinde sürekli kullandıkları iki slogan:
- “L’Italia cambia l’Europa” (İtalya Avrupa’yı değiştirir)
- “scrivi Giorgia” (Giorgia’ya yaz)
İkinci slogan aslında çoğu başarılı kampanyada görülen politikacıyı halkla bütünleştirmek için yapılan “bana her zaman yazabilir ve ulaşabilirsiniz” mesajını vermek için kullanılmış. Başbakan olmasına rağmen her zaman “bizden” yani halktan biri olacağını vurgulamak isteyen Meloni, bu sloganı kullanmaya özen göstermiş.
Asıl önem verilmesi gereken slogan ise İtalya Avrupa’yı Değiştirir. Bu slogan aslında değişimi vurguladığı için ve “AB yıkılacak mı, yıkılıyor mu, yıkıldı mı” söylemlerinin döndüğü bir politik iklimde verildiği için oldukça pozitif mesajlar içeriyor, aslında seçmene umut vaat ediyor. Öte yandan da Avrupa; göç sorunu ve çok kültürlülük gibi sorunlar ile karşı karşıyayken bunu gündemine alan Meloni ve partisinin yani İtalya’nın bunu değiştirebileceği vurgulamış. Anlaşılan o ki göç sorunu gibi oldukça büyük kitleleri ilgilendiren ve bütün dünyanın gündeminde olan bir meselenin çözümü için espriyle karışık da olsa mancınık veya otobüs gibi ilkel yöntemleri değil bu sorunun çözümünün neyi getireceğini (huzur, değişim, umut) vurgulamak milliyetçi partiler için daha pragmatik oluyor.
*2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde kullanılan slogan
Bunların haricinde sosyal medya kullanımı konusunda da Meloni her zaman dikkat çekiyor. Instagram her zaman estetik demektir. Komik bir video çekiliyorsa da ciddi bir gönderi yapılacaksa da bu estetik olmalıdır. Görüntü kalitesinden tutun, fotoğrafın açısına, renklerin kullanımına kadar her detay estetik olduğunda görüntülenme artacaktır (Nostaljik veya hali hazırda çok izlenmiş eski videolar hariç). Meloni ise bunu çok farklı bir yöntem kullanarak yapıyor. Örneğin İtalya ekonomisine dair verilerin iyi gittiğini gösteren bir haberi paylaşmak için yalnızca kendisinin gülen ve pozitif bir imaj çizen fotoğrafını kullanmış. Görselde hiçbir rakam yok ama içerik kısmı rakamlarla dolu. Fotoğraf “estetik” olduğu için tıklanacak, açıklama ise fotoğrafa tıklandığı için okunacak. Çok fazla rastlanmayan bir kullanış biçimi olduğundan vurgulamak faydalı olacaktır.
*Bahsedilen paylaşım
- Verilen Şansı Doğru Kullanmak
Aslında tam da ekonomiden bahsederken burada Meloni’nin ve partisinin iktidar süreçleri boyunca hiç de fena olmayan ekonomik karnelerinden bahsetmek gerekiyor. Elbette her şey yolunda demek doğru olmaz ancak diğer Avrupa ülkelerine nazaran daha iyi bir çizgide oldukları söylenebilir. Bu başlıktan da anlaşılacağı üzere bu durum verilen şansı doğru kullanmanın en iyi örneklerinden birisi. Özellikle Türkiye'de seçimler tarihini araştırdığımızda milliyetçi partilerin kendilerine gelen fırsatları iyi değerlendiremediklerini görüyoruz, bu nedenle Meloni örneği oldukça önemli.
Aşağıdaki görseller verilen şansın iyi değerlendirildiğini gösteren verileri göstermektedir.
*Haziran 2024’teki Yıllık Enflasyon oranları
*İtalya’nın yıllar içerisinde GDP'ye oranla kamu borcunu gösteren grafik (%)
*İtalya’nın yıllar içerisinde ulaştığı GDP
- Merkezin ve Kendinin Ne Olduğunu Bilmek
Dosyanın sonuna gelirken aslında başa dönmek gerekiyor. Meloni ve partisi daha önce incelediğimiz milliyetçi partilere benzer şekilde göçmen karşıtlığı, çok kültürlülük ve Avrupa Birliği'nin dengesini kaybetmesi gibi konuları ana gündemi haline getiriyor. Bütün bunları yaparken de Rusya ve Putin ile arasına mesafe koyuyor. Üstelik genelde Hıristiyan Demokratların bulunduğu EPP grubunun Avrupa Parlamentosundaki en önemli üyelerinden birisi. Bu noktada Meloni merkezin neresinde kalıyor veya partisi aşırı sağ olarak mı konumlandırılmalıdır? Bu sorular elbette cevaplanabilir ancak bize yeni şeyler öğretmezler. En kısa yoldan şunu söyleyebiliriz ki bugüne kadar Meloni merkezin ve kendisinin ne olduğunu biliyordu. Yani bir başka deyişle ideolojisinden ve fikirlerinden taviz vermezken aşırıya ve radikalliğe kaçmamaya özen gösteriyor.
Sonuç
Meloni’nin yukarıda açıklanmaya çalışılan siyasi çizgisi Türk siyasetinde yaşanan gelişmeleri anlamlandırmak için kullanılabilir. Türk siyasetinde son dönemde partiler merkeze kayma endişesiyle ideolojilerini, amaçlarını ve belki de tarihlerini bir kenara bırakıyor. Bu elbette günün şartlarına ve konjonktüre göre partileri için faydalı da olabilir. Lakin Meloni örneğinden yola çıkarsak günü yakalamak ve değişimi sağlamak için fikirlerinizden tamamen taviz vermek gerekmiyor olabilir. Bu dosyada da aslında anlatılmak istenen budur. Ülkemizde merkez kavramı genel olarak yanlış anlaşıldığı ya da yanlış yorumlandığı için siyasette de bu kavramın yanlış anlaşılması çok doğal. Henüz büyükşehir olamamış birçok şehrimizin merkez ilçeleri diğer ilçelerden daha az gelişmiş ve daha az nüfuslu olabiliyor. Bu durumda onlara merkez dememizin sebebi nedir? Ya da İstanbul ve Ankara gibi büyük nüfuslu şehirlerimizin merkezleri neresidir? Bu soruları cevaplamak hiç kolay değil hatta belki bu soruların bir cevabı da yok. Dolayısıyla siyasette merkez diye nitelendirdiğimiz kavramın da nesnel bir cevabı olmayabilir.
Özetlemek gerekirse Meloni ve partisi bugüne kadar başarılı bir sınav verdi. Bundan sonra ne olur bilinmez ancak bugüne kadar geldikleri yol belki de Türkiye'de milliyetçi partilere bir ilham kaynağı olabilir. Avrupa bizi kıskanıyor mu bilmiyoruz ancak yönetme odaklı, kendisini ve ülkesinin merkezini iyi bilen bir parti olan İtalya’nın Kardeşleri, Türkiye’deki milliyetçi partilerin kıskanması gereken bir parti.
Kaynaklar
BBC “Who is Giorgia Meloni? The rise to power of Italy's new far-right PM”
https://www.bbc.com/news/world-europe-63351655
Eurostat “Annual Inflation in Europe”
https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-euro-indicators/w/2-17072024-ap
France 24 “Mother, Italian, Christian’: Giorgia Meloni, Italy’s far-right leader on the cusp of power”
The Conversation “How Italy’s far-right leader Giorgia Meloni framed her politics throughout the campaign”
The Guardian “Italian elections 2018 - full results”
Trading Economics “Italy’s GDP”
https://tradingeconomics.com/italy/gdp
Trading Economics “Italy’s Inflation Rate”
Trading Economics “Government dept to GDP”
https://tradingeconomics.com/italy/government-debt-to-gdp
