Türkiye'deki tüm illerin kaçak elektrik kullanımına ilişkin oranlar sosyal medyada yeniden dolaşıma sokuldu, paylaşılan verilerde Güneydoğu illerinin kaçak elektrik kullanım yüzdesinde birinci sırada yer alması, vergilerini düzenli veren ve enflasyona direnemeyen maaşlarından arta kalanlarla faturalarını ödemeye çalışan Türk vatandaşlarının tepkisini çekti.
Kürtçülerin Vergisini de Temiz Türkler Ödüyor
Doğu merkezli kaçak elektrik kullanım oranlarının korkutucu boyutlara vardığı gerçeği AKP hükümeti tarafından umursanmıyor; çünkü o kaçak elektriklerin faturasını da devlet değil, temiz Türkler ödüyor.
Özellikle Doğu'daki illerde kullanılan kaçak elektriğin hükümete maliyeti, devlet kasasından değil; Batı'da yaşayan ve düzenli olarak vergisini verip faturasını ödeyen vatandaşlar tarafından karşılanıyor.
10 Yıl Önce de Aynıydı
Üstelik bu durumun yeni cereyan eden bir "sorun" olmadığını da ortaya koyan veriler, Doğu'da kullanılan elektriğin parasını yıllardır Batı'da yaşayan, görece "durumu iyi" beyaz yakalı kesimin ödediğini gösteriyor.
2015 yılında, DEDAŞ Doğu'daki borçlu belediyelerin elektriğini kestikten sonra, dönemin Diyarbakır Belediye Başkanı Gülten Kışanak "Bu şehri susuz bırakanlara buraları dar ederiz" diyerek tehditler savurmuş, devletin kurumlarına alenen gözdağı vermişti.
AKP hükümetinin bu eşkıyalık politikasına ses çıkarmaması da, oradaki Kürtçüleri iyiden iyiye palazlandırmış, çoğu ilde kaçak elektrik ve su kullanım oranları en üst seviyelere çıkmıştı.
Böylece Kürtçülerin bölgedeki hukuksuzluk ve sözde "kendi adaletlerini" sağlama yarışı, kentte yaşayan ve faturalarını aksatmadan ödeyen vatandaşı vurdu.
Güneydoğu'daki 'toprak ağalarının' elektrik direklerinden çekilen kaçak hatlarla, kilometrelerce uzaklıktaki tarlalarını sulaması, sokaktaki gecekonduların her birinde ikişer klima olması, kullanılan kaçak elektriğin devlete maliyetinin ne boyutlarda olduğunu gözler önüne sermişti.
İki yıl önceki tabloda da durum pek farklı değildi.
Yukarıdaki tabloda, 2022 yılı için faturalandırılan ve kaçak olarak kullanılan elektriğin miktarı var. Konutlar için faturalandırılan toplam enerji miktarı kaçak olarak kullanılandan daha az; yani Türkiye'de kullanılan kaçak elektriğin miktarı tüm konutlarda kullanılan elektrikten 12 milyar kwh, ülkedeki tüm ticarethane abonelerinin kullandığından ise 9 milyar kwh daha fazla.
Elektrik dağıtım şirketleri, 1 kwh tüketimi konutlarda 2.25 TL'ye faturalandırıyor; bu da yılda 76 milyar kwh elektrik ve 171 milyar TL ediyor. Yani vergilerini düzenli veren, faturasını düzenli olarak ödeyen vatandaşlara kaçak elektrikten dolayı ödettirilen para miktarı yıllık 171 milyar TL.
Kayıp-Kaçak Adı Altında Vatandaştan Tahsil Ediliyor
2024'te de, yılın 11 ayında ne yazık ki değişen hiçbir şey yok.
Geçtiğimiz Haziran ayında, Şırnak'ın İdil ilçesine bağlı Açma köyüne, Dicle Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (DEDAŞ) ekipleri jandarma eşliğinde "kaçak elektrik" kullanımı gerekçesiyle kontrol gerçekleştirmişti. Bunun üzerine köyün camisinin hoparlöründen, "DEDAŞ çalışanlarına kapınızı açmayın" anonsu yapılmıştı.
Yaşanan bu skandalla, Doğu'daki kaçak elektrik kullanımı meselesi tekrar gündeme gelmiş ancak yine medyada istediği ilgiyi görememişti.
Resmi olarak henüz 'yıllık elektrik tüketiminin sektörlere dağılışı' açıklanmamış olsa da, EPDK'nın 2024 Yılı Elektrik piyasası Sektör Raporu'na göre, yılın ilk ayında faturalanan elektrik tüketimi bir önceki yıla göre (2023) %7 oranında arttı ve bununla beraber, elektrik tüketicisi sayısı da doğru oranda arttı. Ancak bu "tüketicilerin" kaçının kullandığı elektriğin bedelini devlete ödediği ise meçhul.
Güneydoğu'da Sadece 6 İldeki Kaçak Elektrik Kullanımına 4 Atatürk Barajı Yetmiyor
2020 yılında açıklanan Türkiye kaçak elektrik kullanım haritasına göre, Güneydoğu'da sadece 6 ildeki kaçak elektrik kullanımına 4 Atatürk Barajı yetmiyor.Kullanılan elektriğin ancak %22'si vatandaşlardan tahsil edilebiliyor, geri kalan miktarın ise neden tedarik edilemediği bilinmiyor.Bu zararın rakam olarak karşılığı 44 milyar Türk Lirası. Atatürk Barajı, Şanlıurfa'daki kaçak elektrik kullanımını bile karşılamıyor.Doğuda Tüketilen Elektriğin Faturasının Batıda Yaşayanlara Ödetilmesi Siyasilerin Bir Politikası
Sadece bu veriler ışığında bile; Türkiye'deki kaçak elektrik kullanımının son 10 yılın zirvesinde olduğu ve bu "kayıp-kaçak" kullanım oranlarının, vergisini düzenli veren vatandaşların ödeme bedellerine yansıtıldığı ortadayken, AKP hükümetinin bu konuda oynadığı üç maymun politikası, Türklerin sırtından geçinen bedavacılığa alışmış Kürtçü kesimi cesaretlendirmeye devam ediyor.
Devletin ve Erdoğan hükümetinin bu konuyla ilgili nasıl önlemler alacağı ve kaçak elektrik kullanan vatandaşlara ne tür yaptırımlar uygulanacağı merak ediliyor; ancak o zamana kadar kullanılan kaçak elektriklerin faturasının yine -ve ne yazıktır ki- temiz Türkler tarafından ödeneceği de tahmin edilmesi zor olmayan bir mesele olarak gündemdeki yerini koruyor.
Editör: Betül Gafa
