Tarım Dünyası yazarı Ali Ekber Yıldırım'ın aktardığına göre; Çukurova'da büyüyen su sorunu sonucunda çiftçilere resmi yazı gönderildi. Seyhan Sol Sahil Sulama Birliği 24 Temmuz 2024 tarih ve 13743023.956-1313 sayılı yazı ile çiftçilerin güzlük ekim yapmamaları konusunda uyardı.
Yapılan Uyarılar Dikkate Alınmadığı İçin Çukurova'da Su Bitti
Su konusunda gerekli yatırımların yapılmaması ve mevcut suyun yönetilememesi nedeniyle Türkiye'nin en verimli ovalarından Çukurova'da su bitti.
Seyhan Sol Sahil Sulama Birliği köy muhtarlıklarına ve ilgili birimlere yazı göndererek güzlük ekim yapılmamasını istedi. Yapılsa bile su verilemeyeceğini bildirdi.
Çiftçiye Soğan-Sarımsak, Patatesve Sebze Ekme Uyarısı
Seyhan Sol Sahil Sulama Birliği, 24 Temmuz 2024 tarih ve 13743023.956-1313 sayılı yazı ile çiftçilere güzlük ekim yapmamaları konusunda uyardı.
Seyhan Sulaması Rotasyon Programı Hakkında konulu yazıda aynen şöyle deniliyor:
“ 12.07.2024 tarihi itibariyle Seyhan Barajında 357.31 hm3(hm3, hektometre küp demek. 1 hektometre küp 1 milyon metreküpe eşit) sulamada kullanılabilir su bulunmakta olup bu miktarın ancak çok yıllık bitkilerin (Narenciye, Her çeşit meyve bahçesi, her çeşit Fidan vb.) su ihtiyaçlarını karşılayabileceğinden, güzlük ekim (Soğan-sarımsak. Patates, Her çeşit sebze vb.) yapılması halinde çok yıllık bitkilere su verilmemesi riski oluşacağından, kendi imkanı ile sulama yapabilecek çiftçiler haricinde (Dere yatağı ve drenaj kanalından sulama yapanlar hariç) güzlük ekim için su verilmesi mevcut su bütçesi ile mümkün görülmemektedir.
Bu kapsamda güzlük ürün ekilmesi durumunda mevcut su bütçesi ile su verilemeyeceği konusunun mahalle halkına duyurulması hususunda;
Bilgilerinizi ve gereğini arz/rica ederim.”
Yazının altında Seyhan Sol Sahil Sulama Birliği Başkanı Yunus Karaömerlioğlu, Birlik Müdürü Oktay Duraktekin’in imzası var. Ceyhan, Yüreğir, Sarıçam ve Karataş’a bağlı 102 mahalleye (köy) bildirilmesi/ duyurulması için muhtarlıklara gönderiliyor.
Yıldırım'ın görüştüğü çiftçiler , "Bayramda 3 gün suyumuz kesildi. Hava çok sıcak, kurak geçiyor ve bayramda 3 gün su verilmedi." diyerek durumlarını aktardı:
Bizim 25 kilometre kuzeyimizde Çatalan barajımız var. Bir altında Seyhan Barajı var. Kod yüksekliği Adana merkezde 67. Oradan kapalı sistem cazibeli su getirsek, motopompa, elektriğe, enerjiye gerek yok. Vanayı açtığınızda 365 gün sulama yapılabilir. Şu anda sürekli sıkıntı yaşanıyor. Kanal tıkanıyor, açıkta gelen su buharlaşıyor. Suyu verimli kullanamıyoruz. Şubat’ta, Mart’ta taşkın olmasın diye barajdaki suyu boşa akıttılar. Yeterince kar yağmadığı için baraja su akışı azaldı. Şimdi Ağustos’ta Eylül, Ekim’de sulama için su kalmayabilir deniliyor. Meteorolojik veriler takip edilmeden, ölçüm yapılmadan su bırakılır mı? Çok büyük plansızlık var. Sulama birlikleri çok yüksek fiyata su kullandırıyor. Dekara 1600 – 1700 – 1800 liraya su olur mu? Ayrıca Mayıs-Haziran aylarında paranın yarısını ödememizi istiyorlar. Ürün parası almadan nasıl ödeyeceğiz? Bunu ödersen yüzde 15 indirim yapacakmış. Ödemezsen ipotek var gözünün yaşına bakmıyor. Sulama konusu çok büyük problem. Geçen sene Cumhurbaşkanlığı kararı ile su bedellerinde yüzde 50 indirim yapıldı. Destek verildi. Bu sene hem yüzde 100 zam yapıldı hem de destek yok. Geçen yıl sulama bedeli diyelim ki 150 liraydı. Yüzde 50 indirim yapıldı. Çiftçi 75 lira ödedi. Bu yıl yüzde 100 zam yapınca 150 lira 300 lira oldu. Geçen yıl 75 lira ödeyen çiftçi şimdi 300 lira ödeyecek. Bu çok yüksek. Su olmazsa bu ovanın Konya, Niğde bozkırından bir farkı olmaz. Bu kadar önemli bir ovada suyu da kötü yönetirseniz verim alamazsınız. Şubat – Mart ayında su aktı hiç mi hesap yapmadınız. Şimdi de Ağustos’ta su yetmeyebilir kesebiliriz diyorlar. Biz 1950’li yıllardaki yatırımlarla suyu kullanıyoruz. Yeni teknoloji ile sulama yapılmalı. Su konusunda zaman yitirmeden önlem almak lazım.”
Mevzuat Var Ama Çalışma Yok
Yıldırım'ın aktardığına göre, tarım ve Orman Bakanlığı bugüne kadar su ile ilgili birçok mevzuat çalışması yaptı. Ancak mevzuatın kağıt üzerindeki iyiliği sahaya yansımadı. Yıldırım "Mevcut suyu bile yönetemiyorlar. Eski bakanlardan Bekir Pakdemirli sürekli “yeraltı barajları inşa ediyoruz, 150 yer altı barajı yaptık” demişti. Nerede bu barajlar?" diyerek duruma tepki gösterdi.
Yıldırım şu ifadeleri kullandı:
Herkes vahşi sulamadan, açık kanallardan suyun taşınmasından şikayetçi. Tarım Bakanlığı verilerine göre tarımda su verimliliği yüzde 51. Yani suyun yarısını tarlaya götürürken veya tarlada kaybediyoruz, kullanamıyoruz. Suyu barajdan kapalı sistemle, borularla taşımak için doğru dürüst bir çalışma yok. Yıllardır bekleyen projeler var. Bu projeler neden yaşama geçirilmedi?
Sadece barajlardaki su değil, yeraltı suları da çok kontrolsüz kullanılıyor. Birçok yerde 500-600 metreden su çekilerek tarla sulaması yapılıyor. Maliyeti çok yüksek. Kuyuların büyük bölümü kaçak. Yeraltı suyu da yakın gelecekte tükenecek. Ülkeyi çöle çevirecekler. Sonrada üç satırlık yazı yazarak “ekmeyin suyumuz yok” denilecek.
Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan Yıllardır Sesini Duyuramıyor
Adana Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan'ın yıllardır adeta çırpındığını belirten Yıldırım, Doğan'ın “Seyhan Barajı’ndaki kod farkından dolayı milyarlarca metreküp su barajda hiç kullanılmadan duruyor. Barajdaki suyun 3’te 2’si kod farkından dolayı hiç kullanılamıyor. Bu kod farkını giderecek çalışma yapılırsa en azından şimdilik su sorunu çözülür. Bu sıcaklarda 5 gün bir bölgeye su veriliyor 5 gün başka bir bölgeye. Su kısıtlaması uygulanıyor. Sıcak nedeniyle ürünler susuz kaldığı için verim düşüyor. Ürün kuruyor. Yağmur yağmazsa Çukurova tümden biter.” sözlerini aktardı.
Aydın Valiliği Su Kısıtlaması Uyguluyor
Aydın'da da benzer bir sorunun yaşandığına dikkat çeken Yıldırım şunları ifade etti:
Aydın’ın Söke Ovası’nda da Sulama Birliği suyu yönetemediği için ciddi sorunlar yaşanıyor. Aydın Valiliği su kısıtlaması uyguluyor. Barajlardan çiftçiye bir üretim sezonunda sadece 2 kez su veriliyor. Temmuz ayı başında pamuk üreticileri daha 1’inci suyu kullanamadıkları için binlerce dönüm pamuk zarar gördü. Bugün baraja yakın tarlalar 3-4 defa sulanırken Söke Ovası’nda 25 bin dönüm pamuk ekili alan susuz bırakıldı. Bu kez 2’inci su verilmediği için zarar katlanarak büyüdü. Bu yıl su sorunu nedeniyle Söke Ovası’nda pamuk verimi yarı yarıya azalırsa kimse şaşırmasın.
