Kredi Kartlarından Alınacak 750 TL Vergi, Savunma Sanayiini Kalkındırır mı?

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne kanun tasarısı geldiğinde, biraz da basının yönlendirmesiyle, en dikkat çeken kısım “limit vergisi” olarak adlandırılabilecek 100 bin TL’den fazla kredi kartı limitli her bir karttan 750 TL olarak alınacak ödenti oldu. Sosyal medya üzerinden gösterilen tepki ve insanların 100 bin TL üzerinde limiti olan kredi kartlarının limitlerini 100 bin TL’nin altına çekmeleri sonucu önce kanun tasarısının komisyonda görüşülmesi bütçe görüşmeleri sonrasına ertelendi[1] ardından da ilgili hükmün tekliften çıkartılacağı açıklandı[2].

İlk günlerde bu konu üzerine yazmak istemememin bir nedeni de geri çekileceğini tahmin ettiğim “limit vergisi” ile ilgili yazmaktan dolayı kanun teklifinin diğer getirdiklerine yeterince değinemeyecek olmamdı. Ardından da gündemin hızla değişmesi ile teklifi baştan aşağıya değerlendirme fırsatını ancak bulabildim.

Kanun teklifinin genel gerekçesi bizlere, ilgili olanların zaten bildiği kimi hususları yeniden hatırlatarak başlıyor. Bunlardan ilki halihazırda Savunma Sanayi Destekleme Fonu’nun kaynaklarının %80’inin direkt olarak vergiler olduğu, ikincisi ise Gelir ve Kurumlar Vergisinin %6’sının, Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin %20’sinin ve Veraset ve İntikal Vergisi’nin %25’inin SSDF’ye aktarıldığı hususlarıdır. Ayrıca eğlence vergisi olarak adlandırılan ve belediye gelirleri arasında sayılan konser, sinema, tiyatro ve benzeri eğlence yerlerinin biletlerinden alınan matbu bir tutarın da SSDF’ye aktarılan vergi kalemlerinden birisi olduğunu kanun teklifinin genel gerekçesi hatırlatılmaktadır.

Türk halkı elde ettiği gelirin %6’sını, bu geliri biriktirerek aldığı motorlu taşıta ödediği MTV’nin %20’sini zaten savunma sanayine aktarıyor, sinemaya, tiyatroya veya konsere gittiği zaman ödediği eğlence vergisinden de SSDF’ye destek olmaya devam ediyor, hatta öldükten sonra da Türkün savunma sanayine olan desteği sona ermiyor, bıraktığı mirastan ödenen Veraset ve İntikal Vergisinin de %25’i SSDF’ye aktarılıyor.

Türk Milletinin yaptığı bu özveri belli ki yetersiz kaldığından SSDF’nin daha da büyümesi için yeni gelir kaynaklarına ihtiyaç duyulduğunu da kanun teklifinin gerekçesinden görüyoruz. Peki önerilen yeni kaynaklar neler?

Yeni kaynaklardan ilki kanun teklifinin 3. Maddesi ile önerilen, Motorlu Taşıtlar Vergisinin konusu olmayan motor gücü 100cc veya 6 k’ altında olan motosikletlerin de MTV konusu olmasının sağlanmasıyla ortaya çıkacak vergi geliridir. Bu teklif ile ne kadar bir gelir elde edilmesinin planlandığı kanun teklifinde yer almıyor. Fakat son 3 yılda satılan toplam 600 bin motosikletin 480 bininden fazlasının[3] 100 cc ve 6 kW’den düşük güçlü, yani vergisiz motosikletlerden oluştuğu göz önünde tutularak bu gelir hesaplanabilir. Belli ki devlet bu kadar çok sayıda vergisiz aracın trafikte yer almasını istemiyor. 2024 yılında yıllık 625 TL olarak ödenen 100 cc-250 cc arası motosiklet MTV’sinin bu 480 bin motosiklet için de ödeneceği düşünülürse ve daha eski motosikletler bu hesaplamaya dahil edilmezse dahi, 2024 rakamları ile 300 milyar TL, bugünün kuruyla 8,75 milyon $ bir ek vergi geliri doğacağı hesaplanabilir. Bu 300 milyar TL’nin 240 milyar TL’si bütçeye 60 milyar TL’si ise SSDF’na dahil edilecektir.

Vatandaşların hem satış fiyatları düşük olduğu için hem de 6 aylık dönemlerde vergi taksiti ödemelerine gerek olmadığı için tercih ettikleri bu motosikletlerin vergilendirilmesi esasında vatandaşların vergilemede belirlilik beklentisine zarar verdiği açıktır. Ayrıca bu segmentte en çok satış yapan beş markanın da Türk şirketleri olduğu bu sektörde gelecek olan vergiler düşünüldüğünde bir daralma da olacağı düşünülmelidir.

Madde 4 ile elektronik imza ve elektronik dokümanlarla zaten varlığı tartışmalı hale gelmiş Damga Vergisi’ne ek ikinci bir damga vergisi görünümünde bir katkı payı da Türk Vergi Sistemine dahil oluyor. Aynı madde ile noterde yapılan araç alım satımlarından da 1500 TL yeni araç tescillerinden de 3000 TL olacak şekilde katkı payı alınması öneriliyor. 2024 Ocak-Temmuz ayları arasında toplam 1.537.166 aracın kaydı yapılmışken, aynı süre içerisinde 5.851.640 aracın da devri yapılmıştır[4]. 6 aylık periyotta gerçekleşen bu tescil ve devir işlemlerinden yola çıkarsak ve yaklaşık aynı sayıların 2025’te de gerçekleşeceğini varsaysak, bu madde ile elde edilmesi planlanan gelir, 3 milyon yeni tescil başına 3 bin TL’den 9 milyar TL ve 11 milyon devir işleminden alıcıdan ve satıcıdan ayrı ayrı alınacak 1500 TL’den 33 milyar TL olup toplamda 42 milyar TL olmaktadır.

Bu işlemler dışında noterlerin bir harç alarak yaptıkları her işleme de 75 TL olarak katkı payı alınması öneriliyor. Yani kanun teklifi yasalaşırsa, noterde diploma fotokopinize aslı gibidir mührü vurdurmanız veya noter onaylı diploma çevirisi yaptırmanız halinde savunma sanayini 75 TL kadar destekleyerek ülkemize katkı sağlama imkânınız olacak.

Ayrıca tapuda alım satım işlemlerinde de hem alıcının hem de satıcının ayrı ayrı 750'şer TL katkı payı ödemesi de yine teklifin 4. maddesinde yer alıyor. Konut satış rakamlarının düşük seyrettiği 2024 yılının ilk 6 ayı hesaba katıldığında[5] 2025 için 1,1 milyon konut satışı beklentisi makul bir beklenti olacaktır. Buradan SSDF’nuna aktarılacak tutar da 1,65 milyar TL olmaktadır. Ayrıca alım satım işlemleri dışında da tapuda yapılacak her işlem için işlem başına 375 TL katkı payı ödemesi yapılması teklifin kanunlaşması ile zorunlu hale gelecektir.

Kanun teklifi ile Savunma Sanayini Destekleme Fonuna aktarılması öngörülen yeni gelirler bu saydıklarımızdan ibaret fakat kanun teklifinde üç yeni kalem eşyada da Özel Tüketim Vergisi alınmasına yönelik düzenleme de yer alıyor. Teklifin o kısmına geçmeden önce kanunun yasalaşması halinde Savunma Sanayi Fonuna en az 103 Milyar TL aktarılacağını belirtmek yerinde olacaktır.

Savunma Sanayi Fonu ile ilgili yürürlükte yer alan hem 4842 sayılı kanuna hem de 3238 sayılı kanuna göre ÖTV üzerinden fona herhangi bir aktarım yapılmıyor. Mevcut teklifle ÖTV alınacak kalemlere eklenmesi istenilen ürünler için de bu durumun hilafına bir düzenleme önerilmiyor ve ÖTV üzerinden fona bir aktarım öngörülmüyor. Yani ÖTV’ye dahil edilecek olan bu üç kalem ürünün satışından alınacak ÖTV doğrudan doğruya hazineye aktarılacak.

Bu tespitten sonra, Özel Tüketim Vergisinin adı ve yapısı gereği esasında fiskal veya ekstra fiskal amaçlarla özel olarak vergilendirilmesi uygun görülen bir kısım maldan alınan bir tüketim vergisi olduğunu söylemek gerekiyor. Zaten halihazırda oldukça genel bir hal almış olan ÖTV’nin daha da genelleşmesine imkân tanıyacak bu önerinin ilgili verginin ruhuna da aykırı bir nitelik taşıdığını belirtmek gerekiyor.

Bahse konu kanun teklifi ile, Temiz Türklerin en temel taleplerinden olan vergilerin dolaylı değil doğrudan olması talebinden Türk Vergi Sistemi’nin daha da uzaklaşacağını tespit etmek zor değil. MTV alınacak motosikletler hariç önerilen yeni vergi ve fon paylaşımının tamamının bir harcama veya hukuki bir muamele neticesinde alınacak olması Türk Vergi Sistemi’ni dolaylı vergilere biraz daha yaslayacak ve halen var olan dolaylı vergilerin toplam vergiler içerisindeki ağırlığını daha da arttıracaktır. Savunma Sanayinin desteklenmesi gibi her Türk’ün severek kabul edeceği bir amaç için de olsa dolaylı vergilerin arttırılması yoluna gitmek yerine, vergisi affedilen büyük şirketlerden ödemeleri gereken vergini tahsil edilmesi yoluna gidilmesinin tercih edilmesi gereken çözüm olduğu tartışmasızdır.

Dr. Burhanettin Onur KİREÇTEPE