Nükleer Saldırıda Nasıl Hayatta Kalırız?

Yazıya başlamadan önce açıklamak istediğim birkaç konu var; bilgi kirliliğinden dolayı bu yazıyı yazmak istedim, bu konuda o kadar saçma bilgiler dolaşıyor ki... İnsanların kolayca anlayacağı basit bilgiler nükleer saldırıdan sonra hayatta kalmanıza yardımcı olur, asıl buna odaklanmak gerektiğini düşünüyorum. Rusya Ulusal Nükleer Araştırma Üniversitesi Moskova Fizik ve Mühendislik Enstitüsü'nde geçirdiğim 3 yılın sonunda bu konu hakkında yazabilecek bilgi sahibi olduğumu düşünüyorum, hiç olmazsa televizyonlara çıkan saçma sapan insanlardan daha çok... 

Öncelikle burada yazacağım sayılar hakkında açıklama yapmak istiyorum. "1200 metre, 48 saat süre" gibi verdiğim sayılar teorik ve tamamen o anki duruma, yani hava durumuna, rüzgara, nükleer bombanın atıldığı konumun arazi yapısına göre değişebilir. Söz gelimi düz bir ovaya rüzgarlı bir havada atılan bombanın etkisiyle dağlık bir alanda yağmurlu bir havada atılan bombanın etkisi farklı olacaktır. 

İşin başında bahsetmek istediğim bir konu da şu: Nükleer bombalar hakkında fantastik bilgiler var, "Atılırsa tüm kıtayı yok eder" gibi. Nükleer silahlar genellikle atılmak için değil, bilimsel çalışma ve caydırıcılık için yapıldığından Tsar ve Poseidon gibi nükleer bombalar atılmaz, onlar teknoloji gücünü göstermek için yapılmış deneysel işlerdir. Asıl atılacak olanlar Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan Little Boy ve Fat Man bombalarından yaklaşık 10 kat daha güçlü bombalar olacaktır. 

Nükleer patlama olduğunda ilk anda 3 şekilde öldürür: Yanma, basınç (şok dalgası) ve radyasyon. Tahmin edilen büyüklükte bir nükleer bombanın atılmasında kurtulma şansının hiç olmadığı bölge, patlamanın meydana geldiği noktanın etrafındaki 4 kilometrelik yarıçaptaki alandır. En içteki yaklaşık 500 metre yarıçapa sahip alanda bulunan insanlar direkt olarak buharlaşır. Patlama anında yaklaşık olarak 6000 santigrat dereceye varan bir sıcaklık yaşanacak ve bu sıcaklık canlıların vücudunu anında kül etmeye yetecektir. Patlamanın merkezinin etrafındaki yaklaşık 1 kilometrelik bir alanı ise patlamanın etkisiyle büyük bir şok dalgası vuracaktır. Bu şok dalgasını şöyle ifade edebiliriz: Bir beton bloğu balyozla kırmaya çalışın. Muhtemelen zorlanarak birkaç parçaya kırabilirsiniz. Bu şok dalgası, 1 kilometrelik alan içerisinde bulunan binaları tamamen yerle bir edecek düzeyde olacaktır. Bu alanda bulunan canlıların da bu şok dalgasında hayatta kalması çok mümkün görünmüyor. Üçüncü olarak 4 kilometre çapındaki bölgede radyasyon ölümleri gerçekleşecektir. Bu ölümler aslında en acı olanlar, çünkü radyasyon insanı yakarak, zehirleyerek, eriterek yavaş yavaş öldürür. Ölmeniz 1 haftayı bulabilir ve kurtuluşu yoktur. Yani patlamanın yaklaşık 4 kilometre yakınında bulunursanız, ilk anda küle dönmemiş ve şok dalgasından kurtulmuşsanız vücudunuz radyasyon yanıkları ve zehirlenmesi belirtileri gösterecek. Kurtuluşu olmayan bir şekilde acı içinde ölmeyi bekleyeceksiniz. 

Patlamanın merkezinden 4 kilometreden daha fazla bir uzaklıkta bulunduğunuz senaryo, aslında hayatta kalma başlığı için daha uygun bir senaryo. 

Nükleer patlamaya şahit olup patlamayı gördüğünüzde ilk yapmanız gereken şey, anında bakmayı kesip (geçiçi körlük yaşama ihtimaliniz çok yüksek) patlamaya tam arkanızı dönüp koşarak kapalı bir alan aramak. Şok dalgası yaklaşık saniyede 30 metre hızla yaklaşırken uzaklığınıza bağlı olarak size güvenli bir alan bulmakta saniyelerle ifade edilebilecek bir zaman sağlayacaktır. İlk sığınma yerlerinizden birisi camı görece az bulunan binalara sığınmak olmalı. Şok etkisi merkezden uzaklaştıkca gücünü kaybedeceği için beton yapılar sizi bu şok dalgasından koruyacaktır. Camı çok olan dükkan, benzinlik gibi yapılardan uzak durun; çünkü camlar anında patlayarak şok dalgasının da etkisiyle kurşun gibi etrafa saçılacaktır. 

Diyelim patlamanın olduğu ilk alanda değiliz, koşarak bir sığınak bulduk veya evimizde yakalandık. Bu andan sonra yapılması gerekenler sizin yaşama olasılığınızı arttıracak asıl şeyler. 

Patlama yaşandıktan sonra yüksek ısıdan dolayı merkezdeki hava yükselecek, radyasyona sahip partiküller yükselecek, bu meşhur mantar görünümünü yaratacak. Bu andan sonra yaklaşık 10-15 dakikanız var.  Bu 10-15 dakika içerisinde en güvenilir sığınma alanına geçmeniz sizi hayatta tutacak en önemli şey. Yüksek sıcaklıktan sonra yükselen radyoaktif partiküller artık tüm bölgeye yağmaya başlayacak. Bu yağış, hava durumuna göre yaklaşık 1 hafta boyunca yoğun bir şekilde ve sizi geri dönüşsüz olarak radyasyon zehirlenmesiyle öldürecek yoğunlukta olacak. Yerin yaklaşık yarım metre altı ve beton yapılar sizi bu radyasyondan yüksek oranda koruyacaktır.

Dışardan geldiyseniz yapacağınız en önemli şey bu radyoaktif partiküllerin size zarar vermesini engellemek. Birincisi çok çok yavaş hareket ederek üstünüzü çıkarmak. Hızlı hareket bu partikülleri tekrak etrafa yayacak ve riski çok artıracaktır. Yavaşça üstünüzü çıkarıp dışarı attıktan sonra yine yavaş hareketlerle duşa girmelisiniz. Özellikle saçlarınızı ve tüm vücudunuzu suyla yavaş bir şekilde yıkayıp size yapışan partiküllerden kurtulmanız gerekiyor. Duşta özellikle ağzınız ve gözleriniz kesinlikle kapalı olmalı. Hem bu partiküllerin dağılmasını engellemek hem de derinizi çizik şeklinde bile olsa yaralamamanız için yavaş hareket etmeniz çok önemli. Çünkü insan derisi de radyasyona karşı bir doğal korumadır. En ufak bir çiziğin bile radyasyonun vücudunuza girmesine ve radyasyon zehirlenmesinden ölmenize yol açması çok yüksek ihtimaldir. 

Radyasyondan zehirlendiğinizi nasıl farkedersiniz? Mideniz bulanmaya başlayıp sürekli kusmaya başlarsanız artık geri dönüşü olmayan bir şekilde acı içinde ölmeyi beklemekten başka bir şansınız olmayacaktır. 
 
Şok dalgasını korunaklı bir yere sığınarak, hiçbir yerimizde çizik olmadan hasarsız atlattık. Sonrasındaki 10-15 dakika içinde ya yerin altında ya da kalın duvarlı bir bina bulup sığındık, kıyafetlerimizi yavaşça çıkarıp yıkandık veya evimizde dışarı hiç çıkmadan bekliyoruz. Bu andan sonra en az iki gün dışarı çıkılmaması hayati öneme sahip. Havaya saçılan radyoaktif partiküller yaklaşık 2 gün aşırı yoğun bir şekilde tüm bölgeye yağacak ve zeminde birikme yapacak. Dışarı çıkmak yüzde 90 ihtimalle ölümle sonuçlanacaktır. Bu radyoaktif yağış sonraki 1 hafta ise görece daha az olacaktır ama zeminde biriken partiküllerin üstünüze hareketlerinizle, rüzgarla ya da diğer etkenlerle yapışması yine radyasyondan ölümünüze yol açacaktır. 

1 hafta boyunca sığındığınız yerde veya evinizde beklemeniz hayati. Bundan sonra ise dışarı çıkabilmeniz için devletin veya ortada bir devlet kalmamışsa uluslararası kuruluşların, Birleşmiş Milletler gibi yapıların özel ekiplerle temizlik yapmaya başlaması gerekmekte. Bölge temizlenmeden dışarı çıkmanız haline yine ölme ihtimaliniz çok yüksek olacaktır.  

Nükleer saldırıya karşı işe yaradığı en çok konuşulan şey: İyot hapları... İyot hapları radyasyondan birkaç saat önce alınmalı ki etki etsin. Halihazırda bir radyasyon zehirlenmesi varsa iyot hapları çok da bir işe yaramayacaktır. Eğer saldırı bölgesinden uzaksanız ve radyasyonun yakın zamanda ulaşabileceği bir bölgedeyseniz yanınızda varsa kullanmanız yararlı, fakat ülkemizde çoğu insan iyot haplarının varlığından bile haberdar değil.

Alınabilecek fazla bir önlem olmadığının farkındayım ama nükleer silah da zaten böyle bir şey...