Bu yazı, Yuval Noah Harari'nin The Guardian'da yayımlanan "Why Vladimir Putin has already lost this war" başlıklı yazısının çevirisidir.
Vladimir Putin, tarihi bir mağlubiyete doğru ilerliyor. Tüm çarpışmaları kazansa da harbi kaybedebilir. Putin'in Rus İmparatorluğu'nu ihya etmeye hayali, daima Ukrayna'nın gerçek bir ulus olmadığı, Ukraynalıların gerçek bir halk olmadığı ve Kiev, Kharkiv ve Lviv sakinlerinin Moskova yönetimini arzuladığı yalanı üzerine kuruluydu. Bu tam bir yalan. Ki Ukrayna, tarihi bin yıldan uzun bir zamana uzanan bir millettir ve Kiev, Moskova henüz bir köy bile değilken bir metropol idi. Ama Rus diktatörü, bu yalanı o kadar çok söyledi ki anlaşılan kendisi de buna inanıyor.
Putin, Ukrayna işgalini planlarken herkesçe maruf birçok gerçeğe güvenmiş olabilir. Ukrayna'nın askeri anlamda Rusya karşısında bir cüce gibi kaldığını, NATO'nun Ukrayna'ya destek için asker göndermeyeceğini, Avrupa'nın Rus petrol ve gazına bağımlı oluşunun Almanya gibi ülkeleri ciddi yaptırımlar uygulama konusunda tereddüt göstermeye iteceğini biliyordu. Bunlara dayanarak Ukrayna'yı hızla ve sert bir şekilde vurarak hükümetini dağıtmak, Kiev'de kukla bir rejim kurarak Batı'nın uyguladığı yaptırımlardan kurtulmak üzerine kurulu bir plan yaptı.
Lakin bu planla ilgili büyük bir bilinmeyen vardı. Amerikalıların Irak'ta, Sovyetlerin Afganistan'da öğrendiği üzere bir ülkeyi işgal etmek, onu elinde tutmaktan çok daha kolaydır. Putin Ukrayna'yı istila etme gücüne sahip olduğunu biliyordu ama Ukrayna halkı, Moskova'nın kukla rejimini kabul edecek miydi? Putin bunun üzerine kumar oynadı. Sonuçta birçok konuşmasında defaatle söylediği gibi Ukrayna gerçek bir ülke değil, Ukraynalılar gerçek bir millet değildi. 2014'te Kırım'da halk Rus işgalcilerine neredeyse hiç direnememişti. 2022'de neden farklı bir şey olsundu ki?
Putin'in kumarının boşa çıktığı her geçen gün daha da berraklaşıyor. Ukrayna halkı tüm kalbiyle direniyor, tüm dünyanın hayranlığını ve harbi kazanıyor. Önümüzde karanlık günler var. Ruslar halen tüm Ukrayna'yı istila edebilir. Ancak harbi kazanmış olmaları için Ruslar, Ukrayna'yı ellerinde tutmak zorunda ve bunu ancak Ukraynalılar izin verirse başarabilirler. Bunun gerçekleşmesi de giderek daha da imkansızlaşıyor gibi görünüyor.
Yok edilen her Rus tankı ve öldürülen her Rus askeri, Ukraynalıların direnme azmini perçinliyor. Ve öldürülen her Ukraynalı, Ukraynalıların işgalcilere olan öfkesini derinleştiriyor. Nefret duyguların en çirkinidir ama mazlum milletler için de saklı bir hazinedir. Kalbin derinliklerine gömülmüş olan öfke, nesiller boyu mukavemeti sürdürebilir. Rus İmparatorluğu'nu ihya etmek için Putin'in görece kansız bir zafere ihtiyacı var. Putin, daha çok Ukraynalı kanı dökerek hayalinin asla gerçekleşmemesini kesinleştiriyor. Rus İmparatorluğu'nun ölüm belgesinde yazan ad Mihail Gorbaçov değil, Putin olacak. Gorbaçov, Rusları ve Ukraynalıları kardeş gibi hissettiriyordu, Putin'se onları hasım kıldı ve Ukrayna milletinin bundan böyle kendisini Rusya'ya karşı tanımlamasına yol açtı.
Nihayetinde milletler, hikayeler üzerine kuruludur. Her geçen gün, Ukraynalıların on yıllar ve nesiller boyu anlatacakları daha fazla hikayeyi beraberinde getiriyor. Başkentten kaçmayı reddederek ABD'ye araç değil cephaneye ihtiyacı olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı, Yılan Adası'nda bir Rus savaş gemisine 'Siktir ol git' diyen askerler, yollara oturarak Rus tanklarını durdurmaya çalışan siviller. Ulusları inşa eden şey budur. Uzun vadede bu hikayeler, tanklardan daha kıymetli.
Rus diktatörü bunu herkes kadar iyi bilmeli. Çocukken Leningrad kuşatmasında Alman vahşeti ve Rus cesaretiyle ilgili hikayelerle büyüdü. Şimdi de kendisi Hitler rolüne bürünerek benzer hikayeler yaratıyor.
Ukraynalıların cesaret öyküleri sadece Ukraynalılara değil, tüm dünyaya azim veriyor. Avrupa ülkelerinin hükümetlerine, ABD yönetimine ve hatta Rusya'nın mazlum halkına cesaret aşılıyorlar. Ukraynalılar bir tankı çıplak elleriyle durdurmaya cesaret edebilirse Alman hükümeti onlara anti-tank füzeleri göndermeye, ABD hükümeti Rusya'yı SWIFT'ten çıkarmaya ve Rus vatandaşları bu anlamsız savaşa karşı olduklarını göstermeye cüret edebilirler.
Bağış yapmak, mültecilere yardım etmek ya da online olarak mücade etmek... Hepimiz bir şeyler yapmak için gereken ilhamı alabiliriz. Ukrayna'daki harp bütün dünyanın geleceğini şekillendirecek. Tiranlığın ve saldırganlığın zaferine izin verilirse sonuçlarına hepimiz katlanacağız. Olup biteni sadece izlemenin âlemi yok. Ayağa kalkma ve tavır koymanın zamanıdır.
Ne yazık ki bu harbin uzun sürmesi muhtemeldir. Farklı şekiller alarak yıllar boyu sürebilir. Ancak en mühim konu çoktan netlemiş oldu. Son birkaç gün, tüm dünyaya Ukrayna'nın hakiki bir ulus olduğunu, Ukraynalıların çok gerçek bir halk olduğunu ve kesinlikle yeni bir Rus İmparatorluğu altında yaşamak istemediklerini ispatladı. Henüz cevaplanmamış olan soru, bu mesajın Kremlin'in kalın duvarlarını aşmasının ne kadar süreceğidir.
—Yuval Noah Harari bir tarihçi ve "Sapiens: İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi" kitabının müellifidir.
Putin, Ukrayna işgalini planlarken herkesçe maruf birçok gerçeğe güvenmiş olabilir. Ukrayna'nın askeri anlamda Rusya karşısında bir cüce gibi kaldığını, NATO'nun Ukrayna'ya destek için asker göndermeyeceğini, Avrupa'nın Rus petrol ve gazına bağımlı oluşunun Almanya gibi ülkeleri ciddi yaptırımlar uygulama konusunda tereddüt göstermeye iteceğini biliyordu. Bunlara dayanarak Ukrayna'yı hızla ve sert bir şekilde vurarak hükümetini dağıtmak, Kiev'de kukla bir rejim kurarak Batı'nın uyguladığı yaptırımlardan kurtulmak üzerine kurulu bir plan yaptı.
Lakin bu planla ilgili büyük bir bilinmeyen vardı. Amerikalıların Irak'ta, Sovyetlerin Afganistan'da öğrendiği üzere bir ülkeyi işgal etmek, onu elinde tutmaktan çok daha kolaydır. Putin Ukrayna'yı istila etme gücüne sahip olduğunu biliyordu ama Ukrayna halkı, Moskova'nın kukla rejimini kabul edecek miydi? Putin bunun üzerine kumar oynadı. Sonuçta birçok konuşmasında defaatle söylediği gibi Ukrayna gerçek bir ülke değil, Ukraynalılar gerçek bir millet değildi. 2014'te Kırım'da halk Rus işgalcilerine neredeyse hiç direnememişti. 2022'de neden farklı bir şey olsundu ki?
Putin'in kumarının boşa çıktığı her geçen gün daha da berraklaşıyor. Ukrayna halkı tüm kalbiyle direniyor, tüm dünyanın hayranlığını ve harbi kazanıyor. Önümüzde karanlık günler var. Ruslar halen tüm Ukrayna'yı istila edebilir. Ancak harbi kazanmış olmaları için Ruslar, Ukrayna'yı ellerinde tutmak zorunda ve bunu ancak Ukraynalılar izin verirse başarabilirler. Bunun gerçekleşmesi de giderek daha da imkansızlaşıyor gibi görünüyor.
Yok edilen her Rus tankı ve öldürülen her Rus askeri, Ukraynalıların direnme azmini perçinliyor. Ve öldürülen her Ukraynalı, Ukraynalıların işgalcilere olan öfkesini derinleştiriyor. Nefret duyguların en çirkinidir ama mazlum milletler için de saklı bir hazinedir. Kalbin derinliklerine gömülmüş olan öfke, nesiller boyu mukavemeti sürdürebilir. Rus İmparatorluğu'nu ihya etmek için Putin'in görece kansız bir zafere ihtiyacı var. Putin, daha çok Ukraynalı kanı dökerek hayalinin asla gerçekleşmemesini kesinleştiriyor. Rus İmparatorluğu'nun ölüm belgesinde yazan ad Mihail Gorbaçov değil, Putin olacak. Gorbaçov, Rusları ve Ukraynalıları kardeş gibi hissettiriyordu, Putin'se onları hasım kıldı ve Ukrayna milletinin bundan böyle kendisini Rusya'ya karşı tanımlamasına yol açtı.
Nihayetinde milletler, hikayeler üzerine kuruludur. Her geçen gün, Ukraynalıların on yıllar ve nesiller boyu anlatacakları daha fazla hikayeyi beraberinde getiriyor. Başkentten kaçmayı reddederek ABD'ye araç değil cephaneye ihtiyacı olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı, Yılan Adası'nda bir Rus savaş gemisine 'Siktir ol git' diyen askerler, yollara oturarak Rus tanklarını durdurmaya çalışan siviller. Ulusları inşa eden şey budur. Uzun vadede bu hikayeler, tanklardan daha kıymetli.
Rus diktatörü bunu herkes kadar iyi bilmeli. Çocukken Leningrad kuşatmasında Alman vahşeti ve Rus cesaretiyle ilgili hikayelerle büyüdü. Şimdi de kendisi Hitler rolüne bürünerek benzer hikayeler yaratıyor.
Ukraynalıların cesaret öyküleri sadece Ukraynalılara değil, tüm dünyaya azim veriyor. Avrupa ülkelerinin hükümetlerine, ABD yönetimine ve hatta Rusya'nın mazlum halkına cesaret aşılıyorlar. Ukraynalılar bir tankı çıplak elleriyle durdurmaya cesaret edebilirse Alman hükümeti onlara anti-tank füzeleri göndermeye, ABD hükümeti Rusya'yı SWIFT'ten çıkarmaya ve Rus vatandaşları bu anlamsız savaşa karşı olduklarını göstermeye cüret edebilirler.
Bağış yapmak, mültecilere yardım etmek ya da online olarak mücade etmek... Hepimiz bir şeyler yapmak için gereken ilhamı alabiliriz. Ukrayna'daki harp bütün dünyanın geleceğini şekillendirecek. Tiranlığın ve saldırganlığın zaferine izin verilirse sonuçlarına hepimiz katlanacağız. Olup biteni sadece izlemenin âlemi yok. Ayağa kalkma ve tavır koymanın zamanıdır.
Ne yazık ki bu harbin uzun sürmesi muhtemeldir. Farklı şekiller alarak yıllar boyu sürebilir. Ancak en mühim konu çoktan netlemiş oldu. Son birkaç gün, tüm dünyaya Ukrayna'nın hakiki bir ulus olduğunu, Ukraynalıların çok gerçek bir halk olduğunu ve kesinlikle yeni bir Rus İmparatorluğu altında yaşamak istemediklerini ispatladı. Henüz cevaplanmamış olan soru, bu mesajın Kremlin'in kalın duvarlarını aşmasının ne kadar süreceğidir.
—Yuval Noah Harari bir tarihçi ve "Sapiens: İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi" kitabının müellifidir.